3 Soruda Trikotilomani Tedavisi Nasıl Olur?
Trikotilomani bir tür saç yolma rahatsızlığıdır. Birey huzursuz durumlarla başa çıkamadığında saçlarını, kirpiklerini veya kaşlarını yolma yoluyla rahatlayabilir.
Ayrıca saç yolma eyleminden de keyif alabilir. Ancak bu yinelenen davranış bireyin kendine zarar vermesine sebep olur.
Böylece kişinin yaşam düzeni bozulmaya başlar. Trikotilomani tedavisi olan bir ruhsal sorundur.
Eğer siz de artık saçlarınızı, kaşlarınızı veya kirpiklerinizi yolmayı durdurmak istiyorsanız, mutlaka psikolojik destek almalısınız.
Mentalium Psikoloji uzman psikolog kadrosuyla trikotilomani tedavisi için size yardımcı olabilir.
Trikotilomani Nedir?
Trikotillomani, 1889 yılında bir tutam saç yolan bir hastanın muayenesi sonucu ortaya çıkan ve dürtüsel bozukluk olarak sınıflandırılan bir ruhsal bozukluktur.
Trikotilomani, “saç yolma” anlamına gelen eski bir Yunanca kelimedir.
Günümüzde bu hastalık; belirgin saç dökülmesi, kişinin tekrar tekrar saç çekmesi, hissedilen gerginlikle baş edememesi ve bu davranışı takip eden gevşeme şeklinde kendini göstermektedir.
Trikotillomani, saç yolma hastalığı veya saç çekme hastalığı olarak tanımlanır. Bu şekilde tanımlanır çünkü en sık saç yolma hastalığı şeklinde kendini gösterir.
Saç dökülmesi kafa derisi boyunca yaygındır veya belirli alanlarla sınırlı olabilir. Saç dökülmesinden sonra oluşan kelliği kapatma davranışı da gözlenir.
Trikotilomani tedavisi alması gereken kişiler tedavisi yerine bunu şapka ya da peruk takarak saklamaya çalışırlar.
Bu durumun farkında olan bir kişi, hastaya durumu sorduğunda hasta daha da gerginleşir ve evden dışarı asla çıkmamak gibi garip hareketler yapmaya başlar.
Bu da yaşam kalitesinin düşmesine yol açar. Saç, trikotilomani tedavisi için başvuran hastalarda en yaygın olanıdır.
Ancak kirpik, kaş, sakal, bıyık, koltuk altı ve kasık gibi vücudun farklı kısımlarını çekmenin daha az yaygın olduğu bildirilmiştir.
Bazı hastalarda sadece saç çekme değil deri çekme, tırnak yeme gibi davranışlar da görülebilmektedir.
Son araştırma verileri, bu ruhsal sorunun eskisinden daha yaygın olduğunu göstermektedir. Üstelik eskiye oranla trikotilomani tedavisi için başvuranların sayısı da artmaktadır.
Trikotilomani hastaları; saç, kaş ve kirpik çekme eyleminden sonra yere atılabilir veya çektiklerini yutabilir. Ancak bundan sonra midede topak halinde saçlar oluşur ve kabızlığa neden olur.
Trikotillomani tedavisi için ihtiyacı olan kişiler olumsuz duygularla baş etmekte zorlanırlar. Bu duygular yoğun olduğunda söz konusu davranışı gösterirler.
Bu olumsuz duygular sonucunda trikotilomanili hastalar anksiyete, depresyon veya obsesif kompulsif bozukluk gibi birçok hastalık yaşayabilirler.
Trikotillomani kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Bu konuda yapılan birçok çalışma, trikotillomaninin başlangıç yaşının çocukluk veya ergenlik dönemine denk geldiğini göstermiştir.
Genellikle 20 yaşından önce gelişen hastalık, genellikle yaşamın stresli dönemlerinde ve travmatik yaşam olaylarından sonra ortaya çıkar. Ancak hiçbir sebep dahi yokken de ortaya çıkabildiği düşünülmektedir.
Bu durum kişinin kendini stresli hissettiği an başlar. Sınava çalışırken saçınızı kenarlardan veya küçük parçalardan çekerseniz, yavaş yavaş daha şiddetli hale gelir ve daha yoğun hale gelmeye başlar.
Trikotilomani için net bir neden yoktur. Araştırmalar genetik faktörlerin de olduğunu gösterebilmektedir. Çocuklarda ara sıra kardeş kıskançlığı sonucu trikotilomani ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.
Sorunun neden olduğunu anlamak trikotilomani tedavisi için oldukça önemlidir. Bu sorunun ortalama başlangıç yaşı 13’tür ve genellikle yetişkinlerde bulunur.
Bu durumun bir sonucu olarak trikotillomani olan kişiler kişilerarası sorunlar yaşar ve sosyal aktivitelerden kaçınır. Rahatsızlığın tedavisi bu nedenle oldukça önemlidir.
Saç derisi en sık alınan bölgedir, bunu kaşlar, kirpikler, koltuk altları ve kasık takip eder. Sakal ve bıyıklarda pek bulunmaz. %75’i saçlarını çekerken, %53’ü kirpiklerini çekmektedir.
Buna karşılık %42’si kaşlarını, %8’i çocuklarının saçlarını ve kaşlarını çekmektedir.
Ayrıca %3’ü eşinin veya başkasının saçını çekmektedir. Beyazlaşmış saçları çekmek daha eğlencelidir, ancak hastaların sadece %28’i çekerken ağrı bildirmektedir.
Saç yemek nadir görülen bir durumdur, ancak varsa ciddi mide ve bağırsak komplikasyonlarına neden olabilir.
Bu komplikasyonlar başlıca mide kanaması, midenin işlevini yerine getirememesi ve midede bazı problemlere neden olur.
Trikotilomani tedavisi yapılırken psikologlar ve dermatologlar bu sorunu çözmek için birlikte çalışırlar.
Dermatolojik ya da psikolojik destek tek başına yeterli olmadığı için bu tür insanlar yaşam sevgisinden, direnişinden ve hayata karşı utangaçlığından memnun değildir.
Bencillikleri ve merhametleri azalır. Bu sorunun ilerleyen evrelerinde trikotillomani olan kişilerin çok fazla saçlarının döküldüğü gözlemlenir.
Bu nedenle trikotillomanili kişiler peruk kullanır ve hatta peruklarını da yolabilirler.
Trikotilomani tedavisi için gereksinim duyan kişiler saçlarını çekmenin güvenli olduğunu söylerler.
Bu tür kişiler farkında olmadan bu davranışı tekrarlarlar ve fark ettiklerinde pişmanlık duyarlar.
Trikotilomani Neden Olur?
Peki trikotillomani neden olur? Biraz önce de belirttiğimiz gibi trikotilomani tedavisi için neden olan faktörü bulmak çok önemlidir. Trikotilomani için en bilinen nedenlerden biri de strestir.
Özellikle ergenlik döneminde trikotillomaninin en büyük nedenlerinden biri, bireysel stres ve sınavlarda başarısız olacağı korkusudur.
İnsanlar kendilerini çok fazla baskı ve stres altında hissettiklerinde, bu stresi azaltmak ve rahatlamak için saçlarını çekmeye başvurabilirler.
Travma da trikotilomani için bir diğer neden olarak öne çıkar. İnsanların çocukken ya da yakın zamanda yaşadığı travmaların psikolojik sorunlara yol açtığı bilinmektedir.
Bu sorunlardan biri trikotilomanidir. Travmanın yarattığı psikolojik bunalım ve stres nedeniyle bireyler saçlarından ve vücudundan saç çekme davranışına başlayabilirler.
Bu yüzden trikotilomani tedavisi önce stresle baş etme yetilerini geliştirmeye dayanmalıdır. Trikotillomani, genetik yatkınlığın neden olduğu ruhsal rahatsızlıklar arasındadır.
Ailesinde ruhsal sorun öyküsü olan çocuk ve ergenlerde trikotilomani görülmesi ihtimali diğer bireylere göre daha yüksektir.
Depresyon ve yeme bozukluğu gibi ruh sağlığı sorunlarının uykusuzluk ve saç çekme dahil dürtü kontrol bozuklukları gibi sorunlara neden olduğu bilinmektedir.
Saç dökülmesi alışkanlıklarının yan etki olarak görüldüğü hastalıklardan bazıları şunlardır: depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrum bozuklukları, anksiyete bozuklukları.
Eğer eş tanılı bu rahatsızlıklar varsa, trikotilomani tedavisi esnasında bu rahatsızlıklara da önem verilmelidir.
Trikotilomani Tedavisi Nasıl Olur?
Trikotilomani tedavisi uzun süreli bir tedavi süreci gerektirir. Bu durum için davranış terapisi kullanılır. Amaç, davranış terapisinde tersine çevirme yöntemini kullanmaktır.
Trikotilomani tedavisi üç aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak, hastalar bu hastalık hakkında psikoeğitim alırlar.
Trikotilomani tedavisi başlarken hastaya tedavisi için ihtiyaç duyulan bilgiler ve rahatsızlığın kendisi anlatılır. Çünkü insanlar bu davranışlardan habersizdir.
Psikolojik eğitim trikotilomani tedavisi esnasında bunu başarmasına yardımcı olmada çok önemli bir rol oynamaktadır.
Hastanın en çok ne zaman ve hangi koşullarda saç yolduğunu tartışır ve kaydeder. Trikotilomani tedavisi ikinci aşamasında ise, davranışa neden olan uyaranları kontrol etmek için davranış öğretilir.
Trikotilomani tedavisi son aşamasında ise bu hareket görüntülendiğinde, eylemin saça dokunmak yerine başka bir şey yapması öğretilir.
Uzun süreli trikotilomani tedavisi, hastanın sıkılmış hissetmesine neden olabilir. Hastalar, sürecin uzun sürmesi durumunda değişmeyeceğine veya olumsuz hislere sahip olacaklarına inanırlar.
Ancak hastanın trikotilomani tedavisi sırasında sabırlı olması çok önemlidir. Bu tedaviye ek olarak bazı hastalarda ilaç tedavisi de kullanılmaktadır.
Trikotilomani ile depresyon, anksiyete ve stres arasında doğru orantı olduğu bildirilmiştir.
Trikotilomaninin, “sinirlerden saç yolma” ifadesi gibi yoğun duygusal durumlarda ortaya çıkan bir durum olduğunu anlamak önemlidir.
Bu nedenle trikotillomaninin tedavisi öncelikle stresten kurtulma, stres yönetimi ve buna neden olan durumlara odaklanır.
Trikotilomani doğrudan etkilenmese de hastanın sosyal ilişkilerini de etkileyen bir hastalıktır. Birçok hasta, görünüşleri hakkında utangaç ve çekingen olduklarını söylemektedir.
Bu nedenle, trikotillomaninin düşük benlik saygısı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi yöntemleri psikoterapide kullanılır ve stres yaratan duygu, düşünce ve davranışların önlenmesine ve stres atma alışkanlıklarının değiştirilmesine odaklanır.
Trikotilomani tedavisi alınırken ilaç kullanımının amacı nörotransmitterleri düzenlemektir.
Norepinefrin ve serotonin hormonlarının geri alımını durdurmak için ilaçlar kullanılır. SNRI tipi ilaçlar ve dopamin blokerleri kullanılarak müdahaleler yapılır.
Bir çalışma, fluoksetin antidepresanlarına dirençli hastalarda bupropion kullanımının trikotilomani tedavisi üzerinde etkili olduğunu bildirdi.
Son araştırmalar, trikotilomani tedavisi esnasında kullanılan “inositol” (B8 vitamini olarak da bilinir) kullanımının obsesif kompulsif bozukluğu ve trikotillomaniyi azalttığını bildirmiştir.
Eğer siz de trikotilomani tedavisi görmek isterseniz, Mentalium Psikoloji uzman psikolog kadromuz size yardımcı olacaktır.
