5 Soruda Uyku Felci Nedir? Karabasan Nedir?
Ne kadar çabalarsanız çabalayın hareket edemediğiniz bir rüyadan uyandınız mı hiç?
Eğer bu soruya evet cevabını veriyor iseniz, sizde uyku felci olabilir. Bu durum kişi uyanmaya başladığında ve geçici olarak kas fonksiyon kaybı yaşadığında ortaya çıkar.
Genellikle REM uykusuna geçiş sırasında ortaya çıkar. Uyku felcinin fiziki bir tehlikesi yoktur.
Ancak özellikle gecenin karanlığında uyanık, tamamen felçli, konuşamaz veya gözlerini tam olarak açamayabilir durumda olduğunuzda korkutucu olabilir.
Benzer bir durum yaşıyorsanız, uyku felci için sorumlunun stres olduğunu düşünüyorsunuz ve bu nedenle yaşadığınız sorunu çözmek istiyorsanız, uyku felcinin tedavisi için bize ulaşın.
Uyku Felci Nedir?
Uyku felci, uyku sırasında olumsuz bir olay meydana geldiğinde ortaya çıkan bir parasomni durumudur.
Bu sorunu geliştirirseniz, uykuya daldığınızda veya uyandığınızda hareket edemezsiniz.
Normal şartlar altında, beyin uyku sırasında kaslara gevşeme ve dinlenme sinyali verir, ancak bu rahatsızlığın epizodu sırasında kaslar uyanıkken bile hareketsiz kalır.
Bu rahatsızlık felci andırdığı için ona bu isim verilir. Bu rahatsızlık aynı zamanda narkolepsi adı verilen başka bir uyku bozukluğu tipinin belirtisidir.
Narkolepsi, aşırı uyuşukluğa neden olan ve günde birkaç kez aniden uykuya dalan kronik bir uyku bozukluğudur.
Narkolepsi olmayan birçok kişinin hala uyku felcinden mustarip olabileceğini belirtmek önemlidir, ancak bazı durumlarda iki durum arasında bir bağlantı vardır.
Bu yaşanan durumun ortasında sıkışıp kalmak çok korkutucudur ve bu durumda kaygı ve endişe hissetmek yaygındır.
Karabasanın en korkutucu yönü, genellikle “uyandığınız”, ancak vücudunuzun tam alarm durumuna geçtiğinde saniyeler veya dakikalarca hareket edemediğiniz zamandır.
Bu kısa süre size sonsuz gibi gelebilir. “Normal” uyku döngüsü sırasında beyniniz ve vücudunuz aynı anda ve neredeyse anında uyanır.
Bu olmazsa ve uyanıkken hareket edemezseniz, ortaya çıkan kaygı düzeyi fırlayabilir.
Kısa bir gecikmeden sonra vücudunuz normal şekilde çalışmaya başlasa bile, yine de kontrolü kaybettiğinizi hissedebilirsiniz.
Bu kaygı, ara sıra halüsinasyonlar ve bu bölümler arasında rüya gibi vizyonlarla şiddetlenebilir.
Bu rahatsızlıktan kaynaklı ortaya çıkan endişe ve ajitasyona rağmen normal nefes alabilir ve risk altında olmadığınızı fark edebilirsiniz.
Bu durum, yaşamınız boyunca yalnızca bir kez veya tekrar tekrar ortaya çıkabilir.
Uyku Felci Belirtileri Nelerdir?
Uyku felci belirtileri arasında en yaygını, bir atak sırasında birkaç saniyeden yaklaşık iki dakikaya kadar herhangi bir yerde hareket edememe veya konuşamamadır.
Uyku felci tıbbi bir acil durum değildir ve yaşayan birey risk altında olmayabilir.
Ancak rahatsızlığın belirtileri ve semptomlarını anlamak, deneyimin gizemini çözmeye yardımcı olabilir.
Karabasanı yaşayarak uykuya daldığınızda veya uyandığınızda kollarınızı, bacaklarınızı, vücudunuzu veya başınızı hareket ettiremezsiniz.
İnsanları depresyona sokan bir histir ve kişinin yaşamını oldukça olumsuz etkiler.
Odada biri veya bir şey varmış gibi hissedebilmektedirler. Korkmuş ve endişeli hissedebilirler.
Uyku sırasında, uykudan önce ve uykudan sonra ortaya çıkabilen halüsinasyonlar sıklıkla gözlenir.
Karabasanlarla kendisini gösteren ataklar genellikle kısadır ve hareket ettiğinizde veya birisi size dokunduğunda sona erer.
Ayrıca bu durumun ve atağın farkında olabilirsiniz ve bazı durumlarda süreç bittiğinde deneyiminizin ayrıntılarını hatırlayabilirsiniz.
Karabasan yaşayan bazı insanlar, odalarında bir “varlık” olduğunu bildirirler ki bu, işitsel veya görsel halüsinasyonların tipik bir belirtisidir.
Halk arasında kâbus ya da karabasan olarak bilinen bu durum, göğüste ağırlık hissine işaret edebilir.
Deneyiminiz bir an için korkutucu olabilir, ancak uyku felcinin zararsız olduğunu ve sizi gerçekten tehlikeye atmadığını hatırlamak önemlidir.
Karabasan yaşayan insanlar siyah bir varlığın üstünde olduğunu ve göğsünde tonlarca ağırlık hissettiklerini söyleyebilirler. Şimdi biraz da karabasan kavramından bahsedelim.
Karabasan Nedir ve Karabasan Kimlere Gelir?
Rüya kâbusları uyku problemleri ilgili en yaygın sorunlardan biridir. Peki kâbus ya da daha sık bilinen adıyla karabasan nedir?
Halk arasında karabasan olarak adlandırılan bu durum, aslında tıbbi olarak tanımlanmış bir uyku bozukluğu türüdür.
Uyku felci veya “karabasan”, uyandığınızda veya nadiren uykuya daldığınızda geçici olarak hareket edememedir.
Özellikle çalışanlar, iş stresi nedeniyle “rüyada karabasan” olarak tanımlanan durumlar yaşayabilirler.
Karabasanın ana tetikleyicisi uyku bozukluklarıdır. Peki karabasan kimlerde görülür? Sıklıkla karabasan kimlere gelir?
Karabasan daha çok uykusuzluk çekenlerde, vardiyalı çalışanlarda, depresyonda olan kişilerde ve bazı ilaçları kullananlarda karabasan daha sık görülür.
Uykuya dalma ve uykuda kalma arasında beyinde bazı fizyolojik değişiklikler vardır.
Uyku süreci düz bir çizgiden ziyade spiral şeklinde ilerler. Uyku felcinin REM uykusu sırasında ortaya çıktığı bilinmektedir. Beyin uyurken, vücudun kasları da uyur.
Uyuyan kişinin kolunu kaldırır veya indirirseniz bu aşamada kaslar çalışmadığı için kolu da düşecektir.
REM uykusu sırasında beyin bazen uyanır ama kaslar uyanmaz. Kaslar felci yaşar ve beynin uyarılması eşlik edemez.
Uyanan kişi, vücudunda birinin oturduğunu veya ağırlığını bastırdığını hisseder.
Aslında o anki durum kişinin kaslarını hareket ettiremediği için hissettiği felci andıran haldir.
Beyni uyanık olan bir kişi, vücudu ve kasları tam olarak uyanık olmadığı için hareket edemez ve konuşamaz.
Çoğu zaman, bu deneyime sahip insanlar korku ve endişe yaşarlar. Uyku felci ya da karabasan olarak adlandırılan korku anları saniyeler veya dakikalar sürebilir.
Çok uç durumlarda 4-5 saatlik bir süre de devam ettiği bilinmektedir. Bazen halüsinasyonlar da uyku felcine yani karabasan adı verdiğimiz duruma eşlik edebilir.
Bu halüsinasyonlar işitsel, dokunsal veya görsel olabilir ve yalnızca kısa bir süre sürebilir.
Uyku felcinin belirtileri doktor ziyareti sırasında kişinin ailesinde bu durum gözlenirse, eşlik eden başka uyku bozuklukları varsa veya uyku sırasında apne adı verilen solunumun durduğu gözlenirse kişi uyku laboratuvarında ve uyku EEG’sinde izlenir.
Uyku apnesi dediğimiz sorun aynı zamanda solunumun da durduğu anlardır.
Beyin dalgalarının tipi ve uyku bozuklukları uyku laboratuvarında belirlenir.
Ancak tek tip uyku bozukluğu varsa uyku sadece ilaçla kontrol edilir. Depresyon gibi psikolojik bozukluklar da uyku bozukluklarına neden olabilir.
Psikiyatrik değerlendirme ile teşvik edilen antidepresan ve uyku düzenleyici tedaviler bu sorunu ortadan kaldırabilir.
Altta yatan psikopatoloji ilaçla kontrol altına alınmadıkça tedavi her zaman yeterli olmayabilir.
Yaşam çatışmalarını terapi ile çözmek iyi bir destek koşuludur. Yalnızca ilaçların kullanımı ilaçlar özellikle kesildiğinde sorunların tekrarladığını da göstermektedir.
Karabasan yaygın olarak uyku hastalığı olarak bilinen narkolepsi belirtileri arasındadır.
Bir uyku bozukluğu olan narkolepsi yaşayanlar, gün içinde yönetilmesi zor uyku atakları yaşar ve gün içinde sürekli yorgun düşer.
Uyku düzeni, non-REM (göz hareketsiz uyku evresi) ve REM uykusu (göz hareketi ve rüya uyku evresi) gibi bir dizi süreçten oluşur.
Narkolepsi olan kişiler REM uykusu ile hemen uyumaya başlarlar. Bu insanlar uykuları boyunca daha fazla REM denilen süreci yaşarlar, bu nedenle bazen daha sık rüya görebilirler.
Karabasan adı verilen bu durum dolayısıyla ortaya çıkabilir. Bu durumda, kişi uyanıkken kısa bir felci andıran dönemi yaşayabilir ve bazen küçük parmağını bile hareket ettiremez.
Karabasan yaşayanlar o kısa anlarda dahi çok ciddi düzeyde korku yaşayabilirler.
Adet döneminde karabasan konusu da regl olan kadınların önemli gündem maddelerinden biri haline gelebilir.
Bazı araştırmalar adet döneminde karabasan görmenin kişinin hormonal değişimler yaşaması ve değişen stres seviyesiyle alakalı olduğunu göstermektedir.
Uyku Felci Tehlikeli Mi?
Uyku felci tehlikeli mi sorusu uyku felcini çok sık yaşayan kişilerin en merak ettiği noktalardandır.
Uyku felçi tehlikeli değildir ve ölüme neden olmaz. Uyku felcini geçiren kişiler felci yaşarken yaşadıkları ani korku ve kaygı atağı sebebiyle o anda kendilerini ölecekmiş gibi hissedebilirler.
Aslında uyku felci kişinin yaşadığı ruhsal bir süreçtir. Felç ise tıbbi ve acil fiziksel bir durumdur.
Felç geçirmekle uyku felci aslında alakalı süreçler değildir ancak kısa süreli bir hareket edememe halinden dolayı bu benzetme yapılır.
Uyku felcinin nedenleri tedavi sürecinde asıl gündem konusu olacaktır. Bu yüzden uyku felcini yaşayanların özellikle psikolojik destek alması ve bir psikolog ile çalışması önerilmektedir.
Uyku Felci Tedavisi Nasıl Olur?
Tekrarlayan uyku felcinin görülme sıklığı çok yaygındır ve çoğunlukla genel sağlığınızı etkilemez. Bu nedenle resmi bir teşhis gerekmez.
Uyku felcini deneyimlemek sizi endişelendiriyorsa, gece uyanıksa veya gün içinde yorgunsanız, psikoloğunuza danışmanız gerekir.
Doktorunuza veya uyku uzmanınıza danışırken, bu atakların ne zaman başladığını ne sıklıkta meydana geldiğini, her bir epizodun süresini ve geçmişte veya mevcut olarak ilaç alıp almadığınızı da belirtmelisiniz.
Uyku felcinin tedavisi söz konusu olduğunda, doktorlar temel nedeni ele almayı amaçlar.
Uykusuzluk bu duruma neden oluyorsa, her gece en az 6-8 saat uyumaya çalışmak gerekir.
Altta yatan psikiyatrik sorun veya narkolepsi bir faktör ise, muhtemelen bir doktor veya psikiyatrist tarafından izlenmesi gerekecektir.
Çoğu durumda yaşam tarzı değişiklikleri gibi terapötik katkıları destekleyen seçenekler arasında altta yatan stresi azaltmak da işe yarar.
Uyku felcinin belirtileri genellikle birkaç dakika içinde kaybolduğunu ve fiziksel olarak zararlı olmadığını hatırlamak önemlidir.
Uykuya dalarken veya uyanırken hareket edememe korkutucu ve rahatsız edici olabilir, ancak uyku felci, semptomlar günlük aktivitelere müdahale etmediği sürece genellikle tedavi gerektirmez.
Bu yaygın sorun her yaştan insanı etkiler ve yılda bir veya birkaç kez ortaya çıkabilir.
Uyku felcini yaşıyorsanız, yakın bir tehlikede olmadığınızı ve aslında geçtiğini kendinize hatırlatmanıza yardımcı olur.
Eğer siz de uyku felci tedavisi almak ve bu durumdan kurtulmak isterseniz, bizden psikolog desteği alabilirsiniz.
