6 Adımda Kumardan Kurtulmak
Kumardan kurtulmak zaman ve emek isteyen bir süreçtir. Bunun altında yatan en önemli etken ise kumarın bağımlılık yapan bir davranış olmasıdır. Bir diğer deyişle, kumar bağımlılığı davranışsal bir bağımlılık türüdür.
Kumardan kurtulmak biraz önce de belirttiğimiz gibi planlanması gereken ve önemsenmediği takdirde kişinin yaşamına dahi son vermesine varacak kadar acı sonuçları olan bir süreçtir. Kumar bağımlılığı tedavisi olan bir ruhsal sorundur. Kumardan kurtulmak için bazı önlemler almak gerekir.
Bugünkü yazımızda kumardan kurtulmak isteyen bir kumar bağımlısının neler yapması gerektiğini inceleyeceğiz. Eğer siz de kumardan kurtulmak için ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız, bize ulaşabilir ve destek almaya başlayabilirsiniz.
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar bağımlılık yapan bir davranıştır. Her ne kadar daha fazla maruz kalmak riski arttırsa da kumar oynayan herkese de kumar bağımlılığı sorununu yaşadığını söyleyemeyiz. Kumar bağımlılığı bir beyin hastalığıdır. Kişinin hem maddi hem de manevi zararlar görmesine neden olan bir hastalıktır.
Kumar bağımlılığı bir hastalık olduğuna göre bazı belirtileri de olacaktır. Kumar bağımlılığı belirtilerinden birisi kumardan uzak kaldığı zamanlarda bazı yoksunluk belirtilerini göstermektir. Yoksunluk belirtileri dediğimizde alkolün veya bazı maddelerin yoksunluk semptomları akla gelmemelidir.
Kumardan uzak kalmaya çalışan birinin yaşayabileceği yoksunluk belirtileri daha çok bazı ruhsal belirtilerdir. Kumardan kurtulmak için aksiyon alan ve bırakma sürecine giren kişinin ilk zamanlarda kendisini mutsuz hissetmesi, odaklanma sorunları yaşaması veya kendisini keyifsiz hissetmesi yoksunluk belirtisi olarak görülebilir.
Ayrıca kumardan kurtulmak için daha önce de bir takım girişimlerde bulunmuş ancak sonrasında yine oynamaya başlamışsa bırakma girişimi başarısız olmuş demektir. Bırakma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması kumar bağımlılığının bir diğer göstergesidir. Bağımlılık kişiye maddi veya manevi bazı zararlar veren bir ruhsal sorundur.
Kumar bağımlılığı olan kişinin maddi ve manevi problemleri olur. Kişi oynayarak borç yapar ve borçlar nedeniyle maddi tüm olanaklarını dahi kaybedebilir. Ancak kumar bağımlısı bu durumun farkında olmasına ve zararları bilmesine rağmen yine de oynamaya devam edebilir.
Ayrıca oynamaya devam edebilmek için sürekli yalanlar söylemeye devam edebilir. Yalanlar ortaya çıktığında ve oynadığı öğrenildiği zaman yakınları ile arası bozulmaya başlar.
Oynamaya yönelik yoğun bir istek duyabilir ve bu isteği yenmekte güçlük yaşayabilir. İşte yukarda saydığımız belirtiler bir kişinin kumar bağımlılığı sorunu yaşadığını gösterebilir. Peki kumardan kurtulmak için ne yapmak gerekir?
Kumardan Kurtulmak İçin Destek Al
Kumardan kurtulmak için yapmanız gereken ilk şey bir psikolog desteği almaktır. Kumar bağımlılığı kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen bir beyin hastalığıdır. Kumar sorunu kişinin yaşadığı bir irade veya güçlülük meselesi asla değildir.
Kumardan kurtulmak isteyen kişilerin yalnızca istekli olması bu sorunla başa çıkabilmeleri için yeterli olmamaktadır. Uzman psikolog desteği almak bu nedenle çok önemlidir. Kanser olduğunuzu öğrendiğinizde bu hastalıktan kurtulmak için bir onkologdan destek almaktan tereddüt etmezsiniz. Onkologlar kanser ile ilgili çalışan hekimlerdir.
Psikiyatrik bir rahatsızlığınız olduğunda da bir ruh sağlığı uzmanından destek almanız gerekecektir. Bir hastalığın beyinle ilgili olması onu başka organlardan kaynaklanan hastalıklardan daha az ciddi yapmaz. Bağımlılık kişinin iradesiyle kurtulabileceği bir ruhsal sorun değildir çünkü kişinin kumar bağımlısı olması demek zaten kumar oynama konusunda kontrolü yitirmesi demektir.
Kumar bağımlılığı kısaca kumar oynama davranışı üzerinde kişinin kontrolünü yitirmesidir. Dolayısıyla herhangi bir şey üzerinde kontrolü yitirmiş kişiden tek başına profesyonel destek almadan kontrolü yeniden ele geçirmesini beklemek de çok doğru olmayacaktır. Psikolog desteği almak kişinin kumardan kurtulmak için adeta elini güçlendirecektir.
Kumardan Kurtulmak İçin Kayıpları Düşün
Kumardan kurtulmak için kişinin yaşadığı kayıpları düşünmesi gerekir. Kumardan kurtulmak için istekli olan birisi bu motivasyonuna rağmen zaman zaman aklından oynamayı geçirir. Oynamakla ilgili duygular ve düşünceler zihninde canlandığında kişinin yaşadığı bu duruma oynama isteği diyoruz.
Kumar bağımlısı oynamak istediğinde aklında kazandığı anlar vardır. Kazandığında yaşadıklarını, kazandıklarıyla neler yaptığını ve yine oynarsa yine kazanacağını düşünür. Fark ettiyseniz tüm düşünceler o anda kazanmak üzerindedir. Kazanmak üzerinde düşünceler yoğunlaştığı için kişi oynama isteği yaşar.
Kimse kaybedeceğini düşündüğü için kumar oynamaz. Kazancın her oynayışta olma ihtimaline güvendiği için kumardan medet umabilir. Kumardan kurtulmak için kazançlar yerine kayıplara odaklanmak gerekir. Kumar sorunu yaşayan kişi oynadığı bahislerin tamamını değerlendirmektense sadece kazanan bahisleri daha çok hatırlar.
Hatırlamasına ek olarak kazandığı bahisleri hesaba katar. Bunu bir örnek üzerinden değerlendirelim. Her bir bahise 500 TL koyduğunuzu düşünün. Bahislerinizin sadece yüzde 5’inin kazandığını düşünelim. Kumar bağımlılarında genellikle yüzde 5 oranında tutan bahislerin getirdiği büyük kazançlara odaklanılır ancak kaybeden kuponların kaybı görmezden gelinir.
100 bahis yaptığınızı düşünün ve bu 100 bahisten 95’inin kaybettiğini düşünelim. Her biri 500 TL olan kuponların kaybetmesiyle birlikte 47500 TL kaybetmiş olursunuz. Peki bu 100 kupondan kazanan beş tanesi size ne kazandırır? Bu kuponların da her birinin 500 TL’ye 5000 TL veren yüksek oranlı kuponlar olduğunu düşünelim.
Beş tane 5000 TL para kazandıran kuponun tuttuğunu düşünürsek ise kazancınız 25000 TL’dir. 100 kuponu da oynayarak 47500 TL kaybeder ve 25000 TL kazanırsınız. Dolayısıyla toplamda 100 kupon sonucunda 22500 TL zararda olursunuz. Bu örnek üstelik düşük miktarlarda bahis yapan kumar bağımlıları için geçerlidir.
Kumardan kaynaklanan en büyük sorunlardan biri ise giderek artan bahis miktarlarıyla oynama tehlikesidir. Kumardan kurtulmak için yapmanız gereken ilk şeylerden birisi mutlaka kazançların yerine kaybettiklerinize odaklanmanızdır.
Kumardan Kurtulmak İçin İstekle Başa Çık
Kumardan kurtulmak kolay olabilir ancak kumardan tamamen uzak kalmak çok daha zordur. Kumardan kurtulmak için buna yönelik motivasyonunuzun olması yeterlidir. Bıraktım demek kolaydır ancak bırakmayı sürdürmek daha zordur. Herşeyden önemlisi bırakmayı sürdürmek veya uzak kalmak emek ister.
Kumardan kurtulmak aslında tam anlamıyla belli aşamalardan oluşan bir süreçtir. Bunun için kumar bağımlılığının evrelerine bakmak gerekir. Kumar oynayan bireyin farkındalık öncesi ve farkındalık evreleri vardır. Kumar oynayan birey kumardan dolayı fiziksel ve ruhsal bazı sorunlar yaşayabilir.
Ancak sorunların farkında değilse veya kumardan kaynaklanan herhangi bir sorun yaşamadığını düşünüyorsa farkındalık öncesi bir dönemdedir. Bu dönemde kumar oynamaya devam ettiği gibi kumar oynamasıyla ilgili serzenişlere de yanıt vermez. Kumardan haz almakla beraber kumardan kurtulmak da istememektedir.
Kumarın kendisi için sorun yarattığını düşünmediği için kumardan kurtulmak istemez. Farkındalık sürecine girişi kişinin kendisinden de kaynaklanabilir, yakınlarının çabası da olabilir. Farkındalık kazanan kişi her zaman kumardan kurtulmak için girişimde bulunmayabilir.
Kendisinde kumardan kaynaklanan zararların var olduğunun farkındadır ancak yine de kumardan kurtulmak için henüz hazır değildir. Karar vermemiştir ve karar vermeye yönelik düşünceleri de yoktur. Bir süre sonra kumardan kaynaklanan borçların ve yakınlarının durumu öğrenmesinin de etkisiyle kumarı bırakmak için karar alır.
Ancak kumarı bırakmak için aldığı karar henüz bu kararı uygulamaya geçtiği anlamına gelmez. Kendisine bir gün belirleyebilir ve böylece kumarı bıraktığı gün gelir. Artık kumar oynamamaktadır ancak kumar oynamadığı bu süre zarfında aklına bahis veya kumar ile ilgili şeyler zaman zaman gelmektedir.
Kumardan kurtulmak için girişimde bulunan kişi bu gelen oynama isteklerini savurmak zorundadır. İstekle baş etmeyi öğrenmek kişinin kumardan uzak kalması için oldukça önemlidir. İstekle baş etmek çok önemlidir çünkü tekrar geri dönüşü engellemek için yararlıdır.
İstekle baş etmeyi psikoterapi sürecinde belirlemek ve uygulamak gerekmektedir. Kumardan kurtulmak için de bu sebeple mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.
Kumardan Kurtulmak İçin Aile Desteği Al
Kumardan kurtulmak isteyen bireylerin aileleri de bu sürecin kaçınılmaz bir parçasıdır. Üstelik yalnızca kumardan kurtulmak değil, tüm bağımlılıklarda aile desteği çok önemlidir. Aile desteği önemlidir çünkü bağımlılık bir aile hastalığıdır. Ailenin doğru şekilde destek olması bağımlılık tedavisi seyrinde oldukça önemlidir.
Kumardan kurtulmak isteyen bireylerin bir kısmı aslında kumarı bırakmak istese de bu durumu yakınlarına nasıl açacaklarını bilmezler. Ailelerine kumardan kaynaklanan borçları nasıl izah edeceklerini bilmeyebilirler. Yakınlarına kumardan kaynaklı borçları anlatamayacağını düşünen kumar bağımlısı bu nedenle durumu gizlemeye devam eder.
Ancak gizlilik ve yalanlar her zaman bağımlılığı beslemekte ve sorunu büyütmektedir. Bağımlı yakınlarının da kumar sorununu öğrendiklerinde yaptıkları birçok yanlış vardır. Bu büyük hatalar bağımlılık tedavi sürecini de olumsuz yönde etkileyebilir. Öncelikle bağımlı yakınlarının kumar bağımlısının kumardan kurtulmak için ne yapacağını öğrenmesi gerekir.
Kumardan kurtulmak için nasıl bir planı var ve bu planı uygularken kimlerden destek alabileceği detaylı şekilde konuşulmalıdır. Yapılan hatalardan birisi ailenin durumu öğrendiği zaman gösterdiği yanlış tepkilerdir. Bazı bağımlı aileleri ilk başta bu durumu öğrendiklerinde inkar edebilirler.
Yakınının bağımlı olmayacağını ve böyle bir şeyin onların başına gelmeyeceğini düşünerek durumu inkar ederler. Çeşitli nedenlerle bazı bağımlı yakınları ise durumu örtbas etmeye çalışırlar. Mahalledekilerden, apartmandaki komşulardan veya akrabalardan durumu saklamak için çaba gösterebilirler.
Ancak bağımlılık bir hastalıktır ve kumardan kurtulmak isteyen biri ve yakınları mutlaka profesyonel destek almalıdır. Bazı bağımlı yakınları ise nasıl davranacaklarını bilmedikleri için hiçbir girişimde bulunmayabilirler. Bir başka deyişle, en zor dönemlerinde bağımlı yakınlarını yalnız bırakabilirler.
Bağımlı yakınları bağımlıya nasıl doğru şekilde yaklaşılması gerektiğini öğrenmelidir. Her şeyden önemlisi bağımlılığın bir hastalık olduğunu ve tedavisi olan bir hastalık olduğunu öğrenmelidirler. Birçok bağımlı yakını kumardan kurtulmak için iradesini kullanabileceğini ve bağımlı eğer oynamayı istemiyorsa zaten oynamayacağını düşünür.
Ancak bağımlılık irade ile ölçülebilen ve iyileşen bir hastalık değildir. Kumardan kurtulmak için bu sebeple psikolog desteği almak oldukça önemlidir. Bağımlı yakınlarının ayrıca beklentilerini tekrardan değerlendirmeleri gerekir.
Bağımlı yakınları kumarı bırakmak için tedaviye başvurduklarında bambaşka bir kişinin ortaya çıkmasını isteyebilirler. Ancak ruhsal değişim ve kumar bağımlılığı tedavisi bambaşka bir kişilik ortaya çıkarmayı amaçlamaz.
Kişinin kumarı bırakması ve bir daha oynamaması hedefler arasında olabilir. Aşırı beklentiler ise hem bağımlının motivasyonunu düşürür hem de aşırı beklentileri olan yakınlarını hayal kırıklığına uğratır. Kumar bağımlısına yardım eden aile üyelerinin bu nedenle kumardan kurtulmak için harcanan emeğin de farkına varılması gerekir.
Kumardan Kurtulmak İçin Riskleri Tanı
Kumardan kurtulmak için yapmanız gereken ilk şeylerden birisi kesinlikle size kumar oynamayı çağrıştıran her şeyden uzak durmaktır. Kumardan uzak durmak için size kumarı hatırlatan şeylerden de uzak durmanız gerekecektir. Herkesin zihninde kumarı canlandıracak veya kumar oynama davranışını tetikleyebilecek riskli durumlar farklı olabilir.
Ancak bazı riskli durumlar tüm kumar bağımlıları için önemli tetikleyici olabilirler. Maç izlemek bunlardan biri olabilir. Bahis yapan bir bahis bağımlısının maç izlerken aklına bahis yapmak gelebilir. Bu nedenle en azından bir süre maç izlemekten uzak kalması da gerekebilir. Bu durum tüm bağımlılıklar için de geçerlidir.
Örneğin; eroin bağımlısı kişi eroin kullanımını bıraktıktan sonra birlikte eroin kullandığı arkadaşlarının madde kullandıkları ortama girmeye devam ederse eroine tekrar başlama riski de artabilir. Kumardan kurtulmak isteyen kişilerin de bu nedenle tetikleyicilere mümkün olduğunca maruz kalmaması önemlidir.
Kumardan kurtulmak için ayrıca birlikte bahis yaptığı veya kumar oynadığı kişilerle tekrar görüşmek risk oluşturabilir. Elbette o arkadaşlarıyla ilişkisini kesmesi beklenmeyebilir ancak en azından kumar veya bahisle ilgili konular açıldığında ortamı terketmek bir seçenek olabilir.
Ayrıca kişinin kumar sorunu yaşadığı ve kumardan kurtulmak için çabaladığını da göstermesi bir diğer tedbir olabilir. Yakınındaki kişilere maruz kalmanın kendisi için risk oluşturacağını söylemesi dahi bazı riskleri ortadan kaldırabilir. Böylece arkadaşları onun yanında bahis veya kumar konusunda konuşmayabilir ve daha dikkatli davranabilirler.
Bunların dışında, bazen bazı duygularımız da kumar oynamayı tetikleyebilir. Kumar bağımlısı kendisini çaresiz, karamsar, mutsuz veya öfkeli hissettiğinde tekrar oynamaya dönebilir. Mutsuz hissettiğinde kazandığı anları hatırlayabilir ve tekrar oynamaya yönelebilir. Kendisini çaresiz hissettiğinde de oynama riski ortaya çıkabilir.
Çaresizlik özellikle kişinin tekrar oynamaya geri dönmesine neden olan en önemli duygudurumlardan birisidir. Kumardan kurtulmak için girişimde bulunan ve kumarı bırakan kişi oynamaktan uzak durmaktadır ancak geçmişinden kurtulmak için de çabalamalıdır.
Kumar oynadığı dönemde kayıpları sonucu kumardan kaynaklanan borçları olan bağımlının kendisini çaresiz hissetmesi sık sık görülür. Kendisinin bu borçların altından kalkamayacağını düşünür. Aslında bir yılda kazandığı parayla taksit taksit borçları ödeyebilecekken durumu daha felaketleştirebilir ve kendisini çaresiz hissedebilir.
Bir an evvel borçları kapatması gerektiğini düşünebilir ve aklına gelen ilk şey de tekrar oynayarak şansını denemek olabilir. Kayma yaşayarak tekrar oynadığında ise tekrar kayıp yaşar ve çaresizlik hisleri daha da şiddetlenir. Kumardan kurtulmak için çabalayan kişilerin duygularıyla ve duygularının tetiklediği düşünceleri ile başa çıkmayı da başarması gerekir.
Duygular ve düşüncelerin davranışa dönüşmesini önleme konusunda özellikle psikoterapi desteği oldukça değerlidir. Duygu, düşünce ve davranış üçlüsünün kumardan kurtulmak için nasıl etkili olabileceğini yazımızın devamında detaylı inceleyeceğiz.
Kumardan kurtulmak için değerlendirmeniz gereken bir diğer riskli durum ise rüyalardır. Birçok kişi kumarı bıraktığı zaman bazı geceler rüyalarında kumar üzerine bazı temalar görmektedir. Örneğin; kendisini kumarhanede görmektedir ve rulet oynamaktadır.
Rulette her zaman oynadığının tersine oynamakta ve bu kez kazanmaktadır. Kumar oynadığının rüyalara yansıması aslında kişinin oynama isteği olduğunu gösterir. Kumardan kurtulmak için bu sinyallere özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.
Kumardan Kurtulmak İçin Düşünceleri İncele
Kumardan kurtulmak için yapmanız gereken önemli hamlelerden birisi düşünce içeriğini anlamaktır. Kumar oynayan kişilerin kaybetseler dahi oynamalarına neden olan şey oynama isteğinin de içeriği olan düşüncelerdir. Bu durum kumarla değil kumara yüklenen anlamla ilgilidir. Bu durumu bir örnek üzerinden açıklayabiliriz.
Can ile Samet iki yakın arkadaştır. Daha önce hiç kumarhane oyunları oynamamışlardır. Ancak birlikte çalıştıkları işyerinde bir arkadaşlarının Kuzey Kıbrıs’a giderek bir haftada çok büyük miktarlarda para kazandığını duymuşlardır.
Daha önceden birlikte spor bahislerine defalarca para yatırmışlardır ancak kumarhane oyunlarını bir kumarhanede oynamamışlardır. Bir haftalığına Kuzey Kıbrıs’a gitmeye karar verirler ve kendilerine kumarhanede oynamak için belli bir miktar para verirler. İkisi de yanlarına 10000 TL alır ve bir hafta boyunca kumar oynamak için KKTC’ye giderler.
İlk akşam kumarhaneye girerler ve ikisi de birbirine benzer miktarlarda para kazanırlar. Kazandıkları için çok mutlu olmuşlardır ve çok mutlu şekilde odalarına çıkarak uyurlar. Ertesi gün yine kumarhaneye giderler ve yine kazanırlar. Ancak bu kez ikisi de daha yüksek miktarlarda bahis koymuşlardır. Şansları yaver gitmiş ve yine kazanmışlardır.
Üçüncü gün de kumarhaneye inerler ve oynamaya başlarlar. Ancak bu kez ikisi de kaybetmiştir. İşte burada kaybettiklerinde Can ve Samet’in kayıp ile ilgili düşünceleri farklılık gösterir. Can kaybın ardından o akşam yanına aldığı paranın bittiğini söyler ve odasına çıkar. Can şansının yaver gitmediğini söyler ve odasına gidip uyumaya karar verir.
Samet ise Can’la beraber odaya gider ancak biraz daha şansını denemek istediğini belirtir. Yanına dünkü kazandığı paraları da alarak tekrar kumarhaneye iner. Bu kez daha çok bahis koymakta ve daha hırslı bir şekilde oynamaya başlamıştır.
Samet o akşam iki gün boyunca kazandığı paraları da kaybetmiş ve cüzdanından aldığı kartındaki bir miktar parayı da beraberinde kaybetmiştir. Samet sabaha karşı odasına çıkar ve yaşadığı şoku hala atlatamamıştır. Ertesi akşam, Can oynamak istemediğini söyleyip otelde farklı aktivitelere katılırken Samet ise kayıpları geri kazanma düşüncesiyle yine kumarhaneye gider.
Samet daha hırslı ve kontrolü kaybetmiş şekilde oynamaktadır. Bu kez yanına tatil için aldığı tüm paraları da kaybederek odasına gider. Ertesi gün Can’a aslında oyunu iyi bildiğini ve iyi bir kumarbaz olduğunu söyler. Ancak bu kez kazanacağını söyler ve akşam tekrar gider. Can ise artık oynamaması gerektiğini söyler ancak Samet’e engel olamaz.
Samet banka hesabından önemli miktarlarda parayı cebine koyar ve kumarhaneye yine gider. Yine kaybeder ve artık kaybettiğinde çok öfkelenir hale gelir. Samet ile Can’ın bir haftalık tatili biter ve Türkiye’ye dönerler. Ancak Samet artık kayıpların intikamını alıp yine kazanabileceğini düşünmektedir.
Samet bir sonraki haftasonu hemen bir uçak bileti daha alır ve tekrar kumar oynamak için adaya gider. Samet’i Can’dan ayıran şey kazancın hep devam edeceği düşüncesidir. Burda uyguladığı ve bizim bilişsel çarpıtma dediğimiz düşünce özelliği onu tekrar kumar oynamaya yönlendirmektedir.
Samet artık kumar bağımlılığına çok yakındır. Bir süre daha kayıplara rağmen tekrar oynamaya devam edecektir. Artık aklındaki tek şey kumarda kaybettiklerini yine kumarda almaktır. Kumardan kurtulmak için bir çaba harcamamakta ve hatta hala kazanacağını ve kayıpları kapatacağını düşünür.
Kumar bağımlılarının kumardan kurtulmak yerine kaybetmelerine rağmen hala oynamaya devam etmelerinin sebebi bu düşüncelerdir. Bu düşüncelerin değişimi gerçekleşmedikçe kumardan kurtulmak artık bağımlı için pek mümkün olmayacaktır.
Kumar bağımlılığı da diğer ruhsal sorunlar gibi psikoterapi ve ilaç tedavisi yoluyla müdahale edilmesi gereken bir beyin hastalığıdır. Bağımlılık gerçekten de bir ruhsal rahatsızlıktır ve beynin ödül mekanizmasını olumsuz etkileyen bir beyin hastalığıdır. Kumardan kurtulmak için yazımızın başında da belirttiğimiz gibi kişinin profesyonel destek alması gerekir.
Bu profesyonel destek gerektiği durumlarda ilaçların kullanımına da ihtiyaç duyabilir. Ancak kişinin kumar oynamasına neden olan otomatik düşüncelerinin mutlaka değişimi gerekmektedir ve psikoterapi desteği bunu sağlamaktadır.
Psikolog desteği bu noktada oldukça önemlidir. Eğer siz de psikoterapi desteği almak ve psikologlarla görüşmek isterseniz Mentalium Psikoloji uzman klinik psikologlarından yardım alabilirsiniz. Unutmayın, bağımlılık önemli bir ruhsal sorundur ve mutlaka önlem alınması gerekmektedir.
