Stres, yaşamımızda zaman zaman karşılaştığımız bir olgudur. Stresli tanımı ise halk arasında yanlış bir biçimde kullanılmaktadır. Bir kişiye “stresli” demek ile “düşünüyor” demek arasında hiçbir fark yoktur. Nasıl tüm insanlar düşünen varlıklar ise aynı şekilde tüm insanlar streslidirler aynı zamanda. Stres seviyesi kişiden kişiye hatta aynı kişide durumdan duruma değişim gösterir. Stres bu nedenle gayet doğaldır ancak kişinin stres seviyesi kendisine zarar verecek boyuta ulaştıysa destek almanın zamanı gelmiştir. Aşırı stres sadece bireylerde olmaz, bireylerin oluşturduğu ailelerde de aşırı stres görülebilir. Bireylerin stresle başa çıkmayı öğrenmeleri gibi ailelerin de stres kaynağı olaylarla mücadele etmesi gerekir. Yazımızın devamında stresle başa çıkan ailelerin ortak özelliklerini inceleyeceğiz.
Aile Bağları Kuvvetlidir
Stresle kolaylıkla başa çıkabilen ailelerin en önemli özellikleri aile bağlarının oldukça kuvvetli olmasıdır. Aile üyeleri yaşanan olumsuz durumlarda birbirlerine yardımcı olurlar. Yaşanan olumsuz bir durumda destek verirler ancak eleştirip suçlamazlar. Stres kaynağı ne ise ailece onu araştırır ve çözüm önerileri getirirler. Aile üyeleri yaşanan olumsuz durumlarda birbirlerini suçlamadıkları için çekinmeden birbirlerinden yardım isterler. Örneğin; sınav stresi yaşayan çocuğa anne, baba ve kardeş doğru şekilde destek olurlar. Neden stres yaşadığını öğrenerek ona nasıl yardım edeceklerini sorarlar. Eğer çocuğun herhangi bir fikri yoksa, onun yerinde olsalar nasıl bir yardıma ihtiyaç duyacaklarını düşünebilirler. Stresle doğru şekilde başa çıkamayan ailelerde ise aile büyükleri çocuğu yetersiz, başarısız vb. olumsuz sıfatlarla kategorize ederler. Bunun sonucunda çocuk yaşadığı olumsuz olayları aile üyeleriyle paylaşmaz çünkü tepki çekeceğinden korkar. Özetle aile bağlarının güçlü olması ailenin stresle başa çıkmasında çok önemli bir faktördür.
Değişime Ayak Uydururlar
Stresle başa çıkmada zorlanan aileler değişime direnen ailelerdir. Değişim, yaşamın kaçınılmaz bir özelliğidir. Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir. Ancak bazı aileler değişen koşullara ayak uydurmakta oldukça zorlanırlar. Değişime ayak uyduramadıkları için de değişen şartlarda aşırı stres yaşarlar. Değişim ve kaçınılmaz değişime uymayı gerektiren durumlarda, aile üyelerinin sahip olduğu başa çıkma yöntemleri eksik kaldığında stres artık kaçınılmazdır. Yaşamın getirdiği değişimlere karşı aşırı katı, sert ve değişmeyen kurallarla karşı koymak yerine geleneklerini muhafaza ederek gereken değişime uygun yeni kurallar oluşturabilirler. Bu şekilde bir yaklaşım ile aile üyeleri stresle kolayca başa çıkabilir. Değişime direnmek stres seviyesini arttırmaktan başka bir şeye yaramayacaktır.
Birbirlerine Dürüst Davranırlar
Stresle başa çıkma konusunda sorun yaşamayan ve aşırı strese bağlı tepkilerin görülmediği ailelerde kişiler birbirlerine karşı dürüst davranmaktadırlar. Stres yaşadıkları olayları birbirleriyle dürüstçe paylaşabilirler. Stres kaynağıyla başa çıkabilmek için yardım istemenin yanı sıra aile üyeleri arasında yalan söyleme alışkanlığı bulunmadığı için başlıca bir aşırı stres tehlikesi de yoktur. Örneğin; babasından gizli gizli sigara içen genç odasında geceleri sigara içerken çok stresli olduğunu söylemektedir. Babasına sigaraya karşı bağımlılık geliştirdiğini söylemekten çekinir çünkü babasının ona bağıracağından ve döveceğinden korkar. Ablasının sigara içtiğini öğrenince babası ablasına çok bağırmıştır. Babası şüphesini dile getirdiğinde ise hala yalan söylemeyi tercih etmektedir. Dürüstlük aile ilişkilerinde oldukça önemlidir. Dürüst davranışların sergilenmediği ailede stres kaçınılmaz ve başa çıkılamaz hale gelir.