Bipolar Bozukluk Hastalık Mıdır?
Hepimiz zaman zaman neşelenir zaman zaman üzülürüz ve bu duyguların yaşanması oldukça doğaldır. Bu duyguları yaşamamız mani ve depresyona sahip olduğumuz anlamına gelmemektedir. Bipolar bozuklukta ise yaşam olayları çoğu zaman alakalı olmadan, uzun süreli ve yoğun duygudurum değişimleri görülür. Bipolar bozuklukta en önemli belirtilerden biri de kişinin işlevselliğinin ve yaşam fonksiyonlarının bozulmasıdır. Sosyal yaşamının bozulmasıyla beraber çoğu zaman beden sağlığında da bozulmalar görülür. Bu nedenlerle bipolar bozukluk bir hastalıktır.
Bipolar Bozukluk Hangi Yaşlarda Görülür?
Her yaşta görülebilmektedir ancak sıklıkla 20’li yaşların başında ortaya çıkmaktadır. Daha genel bir tanımlamayla 15-24 yaş arası dönem hastalığın en sık ortaya çıktığı dönemdir ve hastalık yaşam boyu sürer. Her 100 kişiden birinde görülmekle birlikte kadın ve erkekler arasında görülme sıklığı açısından önemli farklılıklar yoktur. Çocuklar ve yaşlılarda ise ortaya çıkma olasılığı oldukça düşüktür.
Mani Nedir? Manide Neler Olur?
Mani evresinde kişi aşırı keyifli ve çok enerjiktir. Yaratıcılığı bu dönemde artış gösterebilir. Uyku ihtiyacı çok azalır. Günde 2-3 saat uykunun bile çoğu zaman yeterli olduğunu belirtebilirler. Bazıları ise uzun süre hiç uyuyamadıklarını belirtebilirler. Çok enerjik olmalarına rağmen hiç yorulmadıklarını da söyleyebilirler. Mani döneminde çok öfkeli olabilirler. Öfke patlamaları çok sık görülebilir. Çok hızlı konuşurlar ve karşılarındaki kişiler konuşmalarını genelde takip edemezler. Düşünce akışı oldukça hızlıdır. Ard arda farklı şeyler düşünür ve konudan konuya atlarlar. Dikkat ve odaklanma sorunu yaşarlar. Grandiyözite görülür yani kişi kendini çevresindeki insanlardan daha üstün, yetenekli ve güçlü görebilir. Bu dönemde fazla para harcar, korunmadan tehlikeli cinsel birliktelikler yaşar, kumar oynar, alkol/madde kullanabilir veya hızlı araç kullanarak kaza yapabilir.
Mani ile Hipomani Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hipomani, maninin daha hafif şeklidir. Yakınmalar yine bipolar bozukluğu olan kişi ve çevresindekiler tarafından fark edilmektedir ancak kişinin yaşamını daha az etkiler. Hipomani belirtileri gösteren kişi belirtiler daha hafif olduğu için bu durumdan hoşlanabilir ancak bu hoşnutluk daha büyük sorunlara da yol açabilir. Örneğin; hipomanide iyileştiğini zanneden kişi ilaç tedavisini bırakır ve sonucunda mani veya depresyon evreleri gelişebilir.
Bipolar Bozuklukta Depresyon Nedir?
Kişi bu dönemde hemen hemen her şeye karşı ilgisini yitirir. Hiçbir şeyden zevk alamaz hale gelir. Kendisini mutsuz ve umutsuz hisseder. Kişinin bu dönemde özbakımı azalır. Giydiği kıyafetlere özen göstermez, günlük bakımını aksatır veya duş almamaya başlar. Uyku düzeni bozulur. Ya çok fazla uyur ya da hiç uyuyamama yakınması vardır. Önemli derecede kilo kaybı veya kilo alımı gerçekleşir. İntiharla ve ölümle ilgili düşünceler olduğu görülür. İntihar en çok bu dönemde görülmekle birlikte bazı bipolar vakalarında yalnızca düşüncede kalır ve girişim olmaz. İntiharın sebebi ise kişinin kendisini değersiz ve çaresiz hissetmesidir.
Bipolar Bozukluk Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?
Bipolar bozuklukta temel ve ilk başta başvurulan tedavi ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine başlanmadıkça psikoterapi başarısız olmaktadır. Kişinin ilk önce ilaç tedavisiyle duygudurum düzenlenmesi gerekmektedir. Ardından kişinin psikoeğitim sürecine başlanır. Kişi hastalığını bu süreç ile öğrenebilir. Mani, hipomani, depresyon ve karışık dönem hakkında bilgi sahibi olur. Duygudurum dalgalanmalarının ne zaman yaşandığını ve yaşandığında neler yapılacağını bilir. Bu adeta bir acil durum planıdır ve çok önemli bir yer tutar. Ardından kişinin psikoterapi süreci başlar. Psikoterapi kişinin duyguları, düşünceleri ve davranışları ile çalışmaktır. Ayrıca kişinin toplum içinde işlevselliğini kazanmasına katkıda bulunmaktadır.
Yatarak Tedavi Gerekli Mi?
Bipolar bozuklukta yatış genellikle gerekli hale gelir. Özellikle hasta olduklarını kabul etmeyen bipolar bozukluk vakalarında hastane yatışı tavsiye edilir. Kişinin geçmişinde intihar veya intihara yönelik düşünceleri varsa hastane yatışı gerekli hale gelebilir.
İlaçların Yan Etkileri Var, İlaçları Kesmeli Miyim?
Bazı ilaçların yan etkilerini yaşayabilirsiniz. İlaçlarda yan etki oluşturabilecek birçok etken vardır. İlacın türü, hangi dozda kullanıldığı, kişinin bedensel özellikleri, yaşı ve birlikte kullandığı diğer ilaçlar yan etkilerin şiddetini belirlemektedir. Yan etkilerin yaşanması durumunda bu durumu ilacı kesmeden önce doktorunuza bildirmeniz gerekir. Doktorunuz bu durumu değerlendirerek ilacın dozunu azaltabilir, ilacı değiştirebilir veya başka bir ilaçla takviye edebilir.
Yaşadıklarımı Alkol/Madde Rahatlatır Mı?
Kesinlikle HAYIR. Alkol ve madde kullanımı özellikle kişinin mani döneminde başlar veya mevcutsa artış gösterir. Bu dönemde alkol ve madde kullanımı kişiye ciddi zararlar verebilir. Bu zararları fiziksel veya ruhsal zararlar olarak değerlendirebiliriz. Kişi bipolar bozuklukta yaşadığı yakınmalarla başa çıkma yöntemi olarak alkol ve maddeyi görürse bu tehlikeli bir bakış açısı olacaktır. Alkol ve madde sorunları çözme yöntemi değil, yalnızca sorunları erteleme ve sonucunda artmasına yol açan bir yöntemdir.
