Çocukların algılama biçimlerinin yetişkinlerle bir tutulmaması gerektiğini bilinmelidir. Onlara hem bu yaşadığımız süreci korkutmadan, tedirgin etmeden anlatmak hem de onlara kurallara sıkı sıkıya bağlı kalmayı aşılamak gerekir. Çocuklara bu sürecin ne olduğunu açıklarken önemli bilgileri onlardan saklamakta doğru değildir yalnızca onların kolayca anlayabileceği, tedirgin olmayacağı şekilde doğru bir dille anlatmak gereklidir. Bunların yanı sıra evde kalma sürecini çocukların en sağlıklı ve mutlu şekilde atlatmalarına olanak sağlamak için ailelere düşen bazı görevler ve sorumluluklar vardır. Hem doğru anlatım hem de çocuğunuz için mutlu ve sağlıklı bir evde kalma süreci için bazı tavsiyeler şu şekildedir;
Kendinizi Kontrol Edin
Öncelikle kendinizi kontrol edin. Kendi kaygılarınızı ve korkularınızı yönetemediğiniz sürece çocuğunuza da yardımcı olamayabilirsiniz. Fazla panik ve dehşet durumları hem kendi algılarınız için hem çevrenizdekiler için hem de çocuğunuz için zararlı olacaktır. Duygularınızı, düşüncelerinizi, korkularınızı çocuğunuz kolaylıkla anlayabilir bu sebeple yanında kaygılanmamalı, paniğe kapılıp tedirgin olacağı cümleler kurmamalısınız. Yanında uygularken gözlemleyeceği olağanüstü hijyen kuralları uygulamamalısınız.
Dürüst Olun
Ona durumun gerçeğini doğru dille, abartısız ama dürüstçe anlatmalısınız. Her soruyu sorabileceğini ona belirtin ve teker teker tüm sorularını onu korkutmadan dürüstçe cevaplayın. Aklında cevaba ihtiyacı olan sorular kalmış mı diye tekrar tekrar sorun. Kendisine bunun geçici bir süreç olduğu, bir süre bunun devam edeceğini ama bunu tek başına yaşamadığınızı tüm dünyadaki insanların ve sağlık kuruluşlarının birlik ve beraberlik içinde bu durum ile mücadele ettiğini ona anlatmalısınız.
Güven Verin
Çocuğunuza doktorların çok çalıştığını ve bu sürecin düzelmesi için çok araştırma yaptıklarını anlatın. Doktorlara karşı olan ılımlı ve güvenli tavrı bu süreçten dolayı kaybolmamalı. Onlara olan saygısı ve ılımlılığı bu süreçte de devam etmelidir.
Hijyeni Anlatın
Ona virüsten korunmanın mümkün olduğunu anlatın. Virüsün maske takıldığında, ellerin sık sık bol su ile yıkandığında, kalabalık ortamlara girilmediğinde bulaşmasının zor olduğunu açıklayın.
Doğru Davranışları Öğretin
Öksürdüğünde veya hapşurduğunda kol içine doğru yapması gerektiğini anlatın. Mendil, dezenfektan veya kolonya kullanması gerektiğini ona anlatın ve sık sık hatırlatın.
Gerçekçi Olun
Gerçekçi olmayan sözler verilmemelidir. Evde veya okulda güvenli olacaklarını bilseler bile, etraflarındaki kimsede hastalık olmayacağı gibi bir söz verilmemelidir. Çocuk her şekilde hastalık kapma riskinin olduğunu bilmeli ama virüsten korunma yöntemleri ile bu riski en aza indirgeyebileceğini de bilmelidir. Bunu ebeveynleri olarak anlatmalısınız.
Birliktelik Sağlayın
Çocuklar her zaman öncelikli olarak ailelerini örnek alırlar. Rol model olarak ailelerini belirlerler. Onlar ne yaparsa çoğunu kolayca öğrenip ardından da taklit etmeye başlarlar. Bu durumu olumlu yöne çevirebilirsiniz. Maske takmayı ve el yıkama aktivitesini birlikte yönetin. Günün belli zamanlarında sizinle birlikte ellerini yıkarsa örnek alacak ve bu durumda tek başına olmadığını görecektir. Ona eğlenceli maskeler alarak durumu daha çocuk odaklı hale getirebilirsiniz. Birlikte maske yapmak gibi bir el işi aktivitesi yapabilirsiniz. Bu, onun maskeye ve korunmaya karşı olan düşüncelerini daha anlamlı ve olumlu hale getirecektir. Kendi oyuncaklarını veya masasını kendi silmesi ona hem yeni bir aktivite sağlar hem de el becerilerinin gelişmesine de katkı sağlayabilir.
Kuralları Belirtin
Dışarıdan gelen akrabalarla veya işe giden anne baba ile kısa bir süre için öpüşmemesi, sarılmaması gerektiğini anlatmalısınız. Burada sevginin sadece temasla olmadığını, sarılamasanız da onu hala çok sevdiğinizi belirtmeniz çok önemlidir. Bu tarz hijyen kurallarını korkutmadan anlatırsanız farkındalığı artmış olacaktır. Kurallardan ve planlardan onunda haberi olması gerektiğini unutmamalısınız.
Korkutmayın
Çocuk varken o ortamda haberleri izlemeyin. Çocuk tam anlamıyla algılayamayacağı haberlere maruz kalmaktansa sizin anlattığınız, güven verici hali ile bu virüsü bilmeli. Günlük vaka sayılarını bilmesi çocuğunuz bir yetişkin değilse ona bir fayda sağlamayacaktır. Aksine onun sayılarla kafasının karışmasına ve anlam karmaşaları yaşamasına sebep olacaktır. Çocuğun hastalıklardan ve bulaş risklerinden korkması Covid-19 sonrası zamanlarda da ona sosyal anlamda zorluk sağlayabilir. Risk yaratmadan, korkutmadan bilinçlendirmeniz gereklidir.
Okul Konusunda Rahatlatın
Okulların kapatılmasının kötü ve korkunç bir durum olmadığı belirtilmelidir. Çocuk, bunun sadece bir önlem olduğunu bilmelidir. Ayrıca tüm okul arkadaşlarının da bu durumu yaşadığını, hepsinin evden eğitim aldığını bilmelidir. Zamanı geldiğinde tekrar okula dönebileceğini bilmelidir.
Rutinleri Bozmayın
Günlük alışkanlık ve rutinlerden çok fazla uzaklaşılmamalı. Çocuk ait olduğu rutinden uzaklaştığında durumdan korkabilir, tedirgin olabilir. Yalnızca ufak değişikliklerle rutinleri korumalısınız.
Planlayın
Ev ve sosyal hayat için yeni planlamalar yapın. Ailelerin birlikte bir plan yapması, uygun olduğu durumlarda çocukların da planlama aşamasında katılım sağlaması ve bu şekilde kendilerini daha yetkin hissetmeleri önemlidir. Çocuklar her zaman yapılandırılmış ve planlanmış ortamlarda daha az kaygılı olurlar. Bu nedenle, çocukla oynanacak zamana ve bireysel iş ve aktivitelere ayırılacak zamanlara uygun programlar ve planlar yapılmalıdır.
Sosyal Medya Hakkında Uyarın
Çocuklara sosyal medyada ve etrafta duydukları, okuduklarını ve izledikleri her şeyin doğru olmadığı söylenmelidir. Doğru bilgi kaynakları tek tek anlatılmalı ve öğretilmelidir. Diğer kanallara itibar etmemesi açıklanmalıdır. Örneğin; atılan her twitin doğru olmadığını ve diğer sosyal medya hesaplarının da manipulasyona oldukça açık olduğunu belirtin. Doğru bilgi kaynakları hakkında birlikte araştırma yapın.
Sosyalleştirin
Çocuklarınız arkadaşlarını bir süre göremese de onun arkadaşlarıyla görüntülü görüşmeler sağlamasına yardımcı olun. Arkadaşlarının ebeveynleri ile iletişim halinde kalın ve haftalık görüşmeler ayarlayın. Çocuğunuz arkadaşlıklarında bu sayede kopmaz ve onlarla aktif şekilde iletişimde kalarak kendi alanından ve kendi dünyasından da fazla uzaklaşmamış olur. Aynı zamanda bu sürecin verdiği sosyallikten ve ilişkisellikten uzaklaşma durumunu da biraz olsun tolere etmiş olur.
Yeni Aktiviteler Bulun
Evde kalma sürecinde yapılabilecek ev içi aktiviteleri bulun. Bunlar hem aile içi aktiviteler hem de çocuk için bireysel aktiviteler olmalıdır. Ailecek oynanacak kutu oyunları, resim ve el işi aktiviteleri, aile filmleri izlemek, egzersiz aktiviteleriyle değişik oyunlar bulmak gibi yeni aktivitelerle çocuğunuzun gününü doldurabilirsiniz.
Takipte Olun
Çocuğunuz bu süreçte farklı davranışlar gösterebilirler. Çocuklar hayatlarında ne oluyorsa onu oyunlarına yansıtırlar. Çocuğunuzun etkilenip etkilenmediğini oyunlarını takip ederek anlayabilirsiniz. Korkularından ve kaygılarından dolayı fobik belirtiler gösterebilir, bunların bazıları gece altını ıslatmak, parka hava almaya gidememek gibi belirtiler olabilir. Bu durumları gözlemlemek için çocuğunuzu belli etmeden gözlemleyin. Durumu en az hasarla etkilenmeden atlatması en doğrusu olacaktır.
Endişelerinizi Paylaşmayın
Bu süreçte kaygı yaşamanız ve endişelenmeniz doğaldır. Fakat bu süreci çocuğunuza belli etmeyin. Onlar sizin için çok büyük sayılmayan kaygılarınızı duyduğunda kafalarında büyütüp korku senaryoları üretebilirler. Bu durumu yaratmaktan kaçının.
Ayrımcılık Yapmamayı Öğretin
Covid-19 sürecinin dışında da çocuk hiçbir alanda ayrımcılık yapmamalıdır. Fakat ne yazık ki bu süreçte hasta olanlar ve hasta olmayanlar diye iki grup ortaya çıkmıştır. Korona virüsün bulaştığı kişileri ayrımcılık ve zorbalığa maruz bırakmamamız gerektiğini, onlardan uzak dursak da onları dışlamamamız gerektiğini ve onları dışlanmış hissettirmememiz gerektiğini çocuğumuza öğretmeliyiz. Hasta insanlara isim takmak gibi aşağılayıcı, dışlayıcı, ayırıcı, rencide edici ve kırıcı bazı ithamlar kullanmamamız gerektiğini belirtmeliyiz.
Çocuğunuz okula uyum sağlayamıyor mu? Ya da daha önemli yahut farklı problemleri mi var? Okula başladığında insanlarla tanışırken ya da konuşurken özgüven problemleri mi yaşıyor? Hiç meraklanmayın. Bunlar her çocuğun dönem dönem yaşayabileceği ve düzgün yönlendirmelerle kolaylıkla atlatabileceği şeylerdir. Kendinize Çocuğuma nasıl özgüven kazandırırım? gibi bir soru soruyorsanız. Birazdan vereceğim linke tıklayarak ilgili yazımıza gidip bilgilenebilir ve daha sonra bizimle iletişime geçerek gerekli çalışmaları başlatabilirsiniz. Yazıya ulaşmak için mentaliumist.com/cocuga-ozguven-kazandirma
Kural ve sınır koyan ailelerin bazı çevrelerce çocuklarına daha az ilgi ve sevgi gösteren ebeveynlerden oluştuğu düşünülse de kural koyan aile çocuğunun yaşamını belli bir düzene sokan ve kendisini güvende hissettiren ebeveynlerden oluşmaktadır. Kısıtlama ve baskı ile kuralı birbirinden iyice ayırmak gerekir. Ancak nasıl kural konulacağını bilmeyenler için çocuklara nasıl kural konulması gerektiği ile ilgili yazımızı https://mentaliumist.com/cocuga-nasil-kural-koymali/ linke tıklayarak okuyabilirsiniz.
Aşırı kontrolcü ya da hatası az bir ebeveyn olmak isteyen babalar içinde rehber niteliğinde olan ideal baba üzerine olan yazımızı okumak için linke tıklamanız yeterli: https://mentaliumist.com/iyi-aile-babasi-nasil-olmali/
Diğer tüm psikolojik sorunlarınız ya da merak ettikleriniz için sizi mentaliumist.com/blog adresindeki yazılarımızı okumaya davet ediyoruz.
Yahut aklınıza bir şey takılırsa veya bizden profesyonel destek almak istiyorsanız da mentaliumist.com/iletisim adresinden randevu alabilir ve süreci başlatabilirsiniz. Sağlıklı günler diliyoruz.