Çocuklarda Öfke Kontrol Bozukluğu ve Tedavisi
Çocuklarda öfke kontrol bozukluğu belirtilerini incelemek ve aşırı öfkenin nelere sebep olabileceğini öğrenmek için sayfamızı inceleyebilir ya da hemen bizimle iletişime geçerek ilk randevunuzu alabilirsiniz.
Çocuklarda Öfke Duygusu ve Kontrolü Nedir?
Öfke de tıpkı sevinç, mutluluk, hüzün, şaşkınlık, heyecan gibi son derece doğal ve yaşamın içerisinde kendimiz olarak varlığımızı gösterebilmemiz adına ihtiyacımız olan sağlıklı ve evrensel bir duygudur. Öfke korkulacak, istenilmeyecek ya da yok edilmesi için çaba harcanacak bir duygu değildir. Öfke bizim özümüzde var olan ve hayatımız boyunca varlığına gereksinim duyacağımız bir duygudur. Bizlerin öfke duyması, çocuklarımızın öfke duyması korkulacak ve istenilmeyecek bir durum değildir. Öfke duygusunu, insanın kendi yaşamında varlığını ortaya koyabilmesi, yaşamında istemediği onu tehdit ve tehlikeye götüren durumlara karşı kendini ve çevresini koruma altına alması gerektiğini gösteren bir çeşit uyarı sinyali olarak tanımlayabiliriz. Yetişkinler gibi tıpkı çocuklarda öfke duygusunu gösterdiği zamanda aynı durum geçerlidir. Öfke duymak son derece sağlıklı bir duygudur evet. Bizim hayatımızı sürdürebilmemiz, varlığımızı gösterebilmemiz için son derece gerekli bir duygudur. Biz yetişkinler gibi çocuklarında öfke duyması son derece normal ve doğaldır. Önemli olan öfke duyduğumuz zaman o öfkeyi nasıl ifade ettiğimiz, öfkelendiğimiz zamanlarda o öfkeyi sağlıklı bir şekilde ifade edip edemediğimizdir. Biz yetişkinler de olduğu gibi önemli olan çocuklara da öfke duyduğu zamanlarda bu duyguyu nasıl karşılayacaklarını nasıl yönetebilecekleridir. Her insan öfke duyar ben asla öfkelenmem öfke duygusunu hissetmem diyen bir kimse herhalde yoktur az ya da çok her insan yaşadığı olaylardan farklı derecelerde öfkelenir. Bu durum bizlerde olduğu gibi tıpkı çocuklarda da böyledir. Çevrenizde hiç öfke duymayan sinirlenmeyen kızgınlık yaşamayan çocuk herhalde pek yoktur.
Üzüntü, mutluluk, şaşkınlık, heyecan gibi öfke de son derece normal ve hayatın içerisinden bir duygudur. Biz yetişkinler nasıl belirli olaylar karşısında öfke duygusu hissediyor isek aynı şekilde çocuklarda yaşadıkları belirli olaylar karşısında öfke duyabilmektedir. Öfke son derece sağlıklı bir duygudur. Önemli olan öfke hissedilen anlarda öfkenin nasıl kontrol edileceğidir. Öfkenin nasıl yansıtıldığıdır. Çocuklarda öfke duygusu gelişimsel süreçlerinin bir parçasıdır. Çocukların yaşadıkları olaylar karşısında öfke, kızgınlık gibi duyguları hissetmesi istenilmeyecek veya aileler tarafından korku ile karşılanacak bir durum değildir. Bu noktada önemli olan çocukların öfkelerini nasıl yansıttıklarıdır. Öfke duymak kadar öfkemizi nasıl kontrol altına almak, öfkemizi sağlıklı bir şekilde ifade etmek o kadar gerekli ve kıymetlidir. Çocuklar farklı yaş gruplarında farklı olaylara karşı öfke duygusuna sahip olabilirler. Örneğin küçük yaş grubundaki bir çocuk sevdiği bir oyuncağı bulamadığında öfkelenebilirken, daha büyük yaş grubundaki bir çocuk haksızlığa uğradığını düşündüğü için öfke duygusu hissedebilmektedir. Sağlıklı bir öfke yönetimi becerisi kazanmak ancak kişinin öfkesinin farkında olabilmesiyle sağlanır.
Öfke Farkındalığı Adına Yapılabilecekler Nelerdir?
Öncelikli olarak biz nelere öfkeleniyoruz sorusunun yanıtını araştırmak öfke farkındalığı adına yapılabilecek ilk adımdır. Öfke duymamıza neden olan bir olayın varlığıdır. Peki ya bizler ve çocuklarımız en çok hangi olaylara öfkeleniyoruz. Mesela çocuğumuz sınıfta öğretmeninin sorduğu önemli bir soruya cevap veremediği zaman öfkelenmezken kantin sırasında önüne geçen bir arkadaşının yaptığı bu davranış sebebiyle oldukça öfkeleniyor olabilir veya tam tersi. Olayları algılayış biçimimiz bir olaya öfke duyup duymayacağımız konusunda belirleyici rol oynar. Çocuklarda da bu durum aynıdır. İnsanlar yaşadığı ortak bir olaya karşılık aynı duyguları hissetmezler. Her çocuktan aynı olaya öfkelenmesini bekleyemeyiz. Bazen yaşadığımız bir olay bazen de bir kişi bizi öfkelendiriyor olabilir. Öfke duygumuz da bizim ve çocuklarımız gibi biricik ve tektir. Bizi öfkelendiren olay ve kişilerin farkına varmak öfke farkındalığı için önemli bir adımdır. Çocuklarımıza bu noktada yardımcı olmak öfke yönetimleri açısından oldukça büyük önem taşımaktadır.
Öfkelendiğimiz zamanlarda bedenimizde meydana gelen değişimleri anlayabilmek oldukça önemli bir adımdır. Öfke duyduğum zaman bedenimde neler farklılaşıyor? Öfkelendiğim zaman bedenimde diğer zamanlardan farklı olarak neler oluyor? Bunları da not etmek oldukça önemlidir. Çocuklarımıza da öfkelendiği zamanlarda bedenlerinde hangi değişimlerin meydana geldiğini sorarak birlikte bir not kağıdına not etmeniz oldukça yardımcı olur. Öfkelendiğimiz zamanlar da bedenimizde meydana gelen değişimlerin farkında olmak onları tespit edebilmekte öfke farkındalığı kazanmamız adına oldukça önemli bir yere sahiptir.
Öfkelendiği zamanlar da çocuklarımız hangi davranışları sergiliyor? Bir yerlerimi yumrukluyor, uzaklaşıyor mu, seslerini mi yükseltiyor, ağlıyor mu? Öfkelendiğimiz zamanlar hangi davranışları sergilediğimizin farkına varmak öfke farkındalığı adına oldukça önemli bir adımdır. Öfkemizi daha sağlıklı ifade edebilmek adına yaptığımız davranışsal hataların farkına varabilmek için önemli bir yere sahiptir. Çocuklarımız ve bizlerin öfkelendiği anları şöyle bir düşünelim böyle zamanlar da hangi davranışları sergiliyoruz? Hangi davranışları sergilediğimizin farkına varırsak öfke duyduğumuz anlar da yönetimi, kontrolü daha sağlıklı bir şekilde sağlayabiliriz. Böyle zamanlarda çocukların veya gençlerin öfkelendiklerinde hangi davranışları sergilediklerinin farkına varabilmeleri adına bu davranışları yaş gruplarına göre resmetmek veya not almak oldukça taşımaktadır.
Unutmayalım öfke her zaman bizimle ve bu duygumuz diğer tüm duygularımız gibi çok ama çok kıymetli. Önemli olan öfkemizi sağlıklı bir şekilde ifade edebilmektir ve çocuklarımıza sağlıklı öfke yönetimini göstermektir. Öfke duygumuzu yönetebilmenin ve sağlıklı bir biçimde ifade edebilmenin ilk adımı öfke duygumuzu yakından tanımak ve farkında olmakla başlar.
Çocuklarda Yaşanan Öfke Patlamalarının Nedenleri Nelerdir?
Çocukların veya gençlerin sürekli olarak eleştirilmesi durumu
Çocukların veya gençlerin ebeveynlerinden yeterli ilgiyi görememeleri
Ev ortamında yaşanan çatışmalar, kavgalar
Çocuk veya gençlerin zor durumlarla baş edebilme becerilerinin gelişmemiş olması
Çocuk veya gençlerin iletişim yönünden zayıf olması
Çocuk veya gençlerin isteklerini o an için erteleyebilme becerilerinin kısacası öz denetimlerinin gelişmemiş olması
Çocuk veya gençlerde var olan korku ve kaygılar
Çocuk veya gençlerin yakın çevreleri tarafından sıklıkla başkalarıyla kıyaslanmaları durumu
Çocuk veya gençlerin yakın çevreleri tarafından kabul ve onay görmemesi durumu
Sıklıkla yakın çevrelerinin alay konusu olmaları durumu
Yaşadığı enerjiyi dışarıya nasıl sağlıklı bir şekilde aktaracağını bilmeme gibi durumlar çocuk ve ergenlerin öfke patlamaları yaşamalarına neden olabilmektedir.
Çocuklarda Öfke Kontrolü Tedavi Yöntemi
Çocukların öfke duygusunu sağlıklı bir şekilde yaşamaları oldukça önemlidir. Öfkelendikleri zamanlarda davranışlarını saldırganlığa götürmeden öfkesini sağlıklı bir şekilde yaşamayı öğrenmeleri oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple küçük yaş grubu çocukların öfkelerini anlayabilmek adına oyun terapisi oldukça yararlı bir tedavi yöntemi olarak uygulanılmaktadır. Küçük yaş grubu çocuklar duygu ve düşüncelerini yetişkinler gibi kolaylıkla sözel olarak ifade edemezler bu sebeple oyun oldukça etkili bir yöntemdir. Çocukların aslında haytalarında neye öfkelendiği, öfkesini nasıl ifade ettiği oyun esnasında açığa çıkmaktadır. Yine daha büyük yaş grubu çocuklar için ise bilişsel davranışçı terapi yöntemi oldukça etkili bir yöntemdir. Çocuklar yaşadıkları olayı anlamlandırmanın ne denli önemli olduğunu öğrenmekle birlikte olaylara verdikleri anlamların duygu ve davranışlarını nasıl etkilediklerini öğreneceklerdir. Öfke kontrolü göz ardı edilecek veya ertelenecek bir durum değildir eğer çocuklar öfkelerini kontrol edebilmekte zorluk yaşıyorlar ise profesyonel bir desteğe başvurmak için merkezimizle iletişime geçebilirsiniz.