Depresyon; kişinin kendini umutsuz, mutsuz, huzursuz, gergin ve hayattan zevk alamayan şekilde hissetmesiyle seyreden bir ruhsal bozukluktur. Depresyon tekrarlayabilen bir hastalıktır ancak aynı zamanda tedavi de edilebilen bir hastalıktır. Depresyon tedavisinde en sık kullanılan tedavi yöntemleri tıbbi ve ruhsal tedavi yöntemleridir. Tıbbi tedavide ilaç tedavisi ve bazı vakalarda da hastane yatışı gerekebilir. İlaçsız depresyon tedavisi ise başta bilişsel davranışçı terapi uygulanmak üzere birçok farklı yaklaşımla psikoterapiyle gerçekleştirilir. Depresyon tedavisinde çoğunlukla ilaç desteği ile psikoterapi birlikte yürütülür.
İlaç Ne Zaman Gerekir?
Yapılan değerlendirme sonucunda kişide eğer orta veya ağır şiddette depresyon tespit edildiyse mutlaka ilaç desteği devreye girmelidir. Ancak ilaç tedavisi tek başına yeterli olmamaktadır. Depresyonun kişinin yaşamının ileriki dönemlerinde tekrar edebileceğini belirtmiştik. Yapılan araştırmalar sonucunda yalnızca ilaç tedavisi alan depresyon hastalarının %70’inin hastalığının tekrarladığı görülmüştür. Buna karşılık, ilaç ve psikoterapi desteğini alan depresyon hastalarının ise yalnızca %30’unda tekrar görülmektedir. Üstelik depresyon atağı tekrarlayan kişiler düşünce ve düşünce sistemlerini değiştirme konusunda psikoterapi sayesinde beceri kazanabilecekleri için mücadele edebilme gücünü kazanırlar. İlaçsız depresyon tedavisi bu sebeple oldukça önemlidir.
Psikoterapi Ne İşe Yarar?
Kişilerde depresyon gelişimini tetikleyen birçok faktör vardır. Bu tetikleyici faktörleri birçok kişi yaşar ancak herkeste depresyon görülmez. Örneğin; boşanma önemli depresyon tetikleyicilerinden biridir ancak her boşanan çift depresyona girer mi? Hayır. Kişiyi depresyona sürükleyen ve yaşamdan zevk almamasını sağlayan şey, kişinin yaşadığı o olayı değerlendirme veya algılama şeklidir. Bunu bir örnekle açıklayalım. Trafikte ilerlerken önünüze bir araç tehlikeli şekilde geçti. Siz bu aracın içinde belki bir hasta olduğunu ve hastaneye yetişmeye çalıştıklarını düşündünüz ve ortaya çıkan davranış nötr şekilde yolunuza devam etmek oldu. Ancak aynı olay bir arkadaşınızın başına geldi ve arkadaşınız bu durumu kendisine bir hakaret veya haksızlık olarak niteledi. Bunun sonucunda da aracı durdurup sürücüyle kavga etmeye başladı. Aynı olay ancak davranış ve duygular farklı. Bu farklılığı yaratan şey o olayı iki kişinin farklı şekilde yorumlamasıdır.
Düşünceleri Değiştiririz
Depresyonda da benzer bir süreç görürüz. Yaşanan bir olayı/kişiyi/durumu farklı şekilde yorumlayan kişi bu sayede depresif duygu ve davranışlar sergileyebilir. O zaman psikoterapi esnasında yapmamız gereken şey, kişinin olayları yorumlaması, algılaması (düşünceler) ile çalışmaktır. En basit tabirle, olumsuz düşünceler ile çalışılır ve alternatif düşünce sistemleri geliştirilir. Bu düşüncelerin hangi kaynaklardan beslendiği incelenir. Yani yaptığımız şey, bu düşüncelere neden olan ve düşüncelerin altında yatan, çoğu zaman geçmişten gelen bazı inanç sistemlerini ortaya koymamız ve değiştirmemizdir. İnanç sistemleri kişinin olayı o şekilde yorumlamasına zemin hazırlamaktadır. Dolayısıyla inançların değişimi her ne kadar düşünce değişimlerine göre daha zor ve zaman alıcı olsa da oldukça gereklidir.
Alternatif Düşünceler Oluştururuz
Kişi olumsuz düşüncelerinin yalnızca bir düşünce olmadığını, değişmez bir gerçeklik olduğunu düşünür. Hatalı olabileceğini asla kabullenmemiştir o güne kadar. Ancak düşünceler bazen gerçek değil yanılsama şeklinde ortaya çıkabilir. Psikoterapi kişinin olumsuz bu düşüncelerini ortaya çıkarmasına yardımcı olur. Psikoterapistin elinde sihirli değnek yoktur. Yalnızca kişinin tek başına ortaya çıkaramadığı ve bazen cesaret edemediği gerçekleri görmesine yardımcı olur. Alternatif düşünceler kişi tarafından keşfedildiğinde zaten kişi bu düşünceleri de değiştirme gücüne sahip olacaktır. Bu değişimin gerçekleşebilmesi için orta ve ağır şiddette seyreden depresyonda kişinin ilaç tedavisinin de başlamış olması gerekmektedir.