Hepimizin çevresinde sınırlarla ilgili sorunları olan yetişkinler vardır ve hep var olacaktır. Sınırlar ve kurallarla ilgili sorunları olan yetişkinler bu sorunları yetişkinlik döneminde geliştirmemiştir. Aksine kural koyma veya kurallara uyma dönemi çocukluk dönemlerine rastlar. Bu sorunun kaynağı da birçok ruhsal sorunun temel noktası gibi çocukluk dönemlerine denk gelir. Çocuklarına kural koymakta zorlanan ailelerle sıklıkla karşılaşıyoruz. Bazı ebeveynler çocukların sınırlarla doğmasını bekliyorlar ancak bu durum hiç de gerçekçi değil. Bazı ebeveynler ise çocukların koyulan kuralları benimsemeyeceğini ve kural tanımaz olduklarını düşünüyorlar. Çocuklar kurallara uymayı sever ancak kurallara uymayan ve sınır bilmeyen bir rol modeli varsa işler değişir. Yazımızın devamında kural koyulmayan çocukların yetişkinliklerinde neler yaşadıklarını inceleyeceğiz.
Hayır Diyemezler
Çocuklukta sınırlarla ilgili sorunlar geliştiren yetişkinler kendilerine zarar veren kişilere hayır diyemezler. Bir başka deyişle başkalarının zarar veren davranışlarına sınır koymakta zorlanırlar. Hayır diyemeyen kişi neler yaşar? Bunu bir örnek üzerinden inceleyelim. Serkan iş yerinde çalışkanlığı ile bilinen bir çalışandır. Yan yana çalıştığı arkadaşı Eren ise Serkan’a yalnızca işi düştüğünde iyi davranmaktadır. Öğle yemeklerine çıkılacağı zaman Serkan’ın yanından selam vermeden geçer ancak yemek sonrası bir dosyanın tamamlanması konusunda yanına gelir ve yardımını ister. Serkan yetiştirmesi gereken çok önemli bir projesi olmasına rağmen Eren’e hayır diyemez ve ilk önce onun işini bitirmeye çalışır. Bu sebeple kendi projesini zamanında teslim edemez. Serkan bunun gibi sorunları çocukluğundan beri defalarca yaşamıştır. Çocukken okulda, gençken üniversitede ve yetişkinlikte işyerinde. Değişen hiçbir şey yoktur Serkan için. Kimseye hayır diyemez ve herkesin isteklerini kendi isteklerinden önce yerine getirir.
Dürtüsel Davranışları Vardır
Sınırları olmayan çocukların yetişkin dönemlerinde kendi yıkıcı dürtülerine engel olamadıklarını görmekteyiz. Yaşadıkları hazzı geciktiremezler. Dürtüsel davranışlara sahip kişilerde genellikle bağımlılıkların da sıklıkla yaşandığını görmekteyiz. Dürtülerine hâkim olamayan kişilerin başları sık sık belaya girer. Öfke kontrolleri yoktur. Trafikte önlerine geçen bir aracı sıkıştırırlar ve sürücüsünü aşağı indirerek darp edebilirler. O anlık dürtülerine engel olamadıkları için mantıklı düşünerek mantıklı kararlar da alamazlar. Bu durumu bir trafik lambası üzerinden anlatırsak eğer, dürtüsel kişilerin kırmızı veya sarı ışıkları yoktur. Onlar için olay veya durum ne olursa olsun yanan ışık hep yeşildir. Kendilerine engel olamaz ve dürtüleri ne diyorsa ona göre davranışlar sergilerler. Öz kontrol mekanizmaları yoktur. Sorumsuz bir yaşam tarzına sahip olmakla birlikte bazıları da sorumsuz olan kişilere karşı ilgi duymaktadır. Sorumsuz kişileri değiştirmeye çalışabilirler ancak çoğunlukla başarısız olurlar. Çevresindeki diğer insanların sınırlarına saygı duymaz ve onlardan gelebilecek hayır cevaplarına hiç katlanamazlar.
Sorunlu İlişkileri Vardır
Yakın ilişkiler kurdukları kişilere karşı bile dürüst davranamazlar. Samimiyet ve dürüstlük kavramları onlar için önemli kavramlar değildir. Öte yandan diğer insanlarla yakın ilişkiler kurmakta da sorunlar yaşadıkları görülebilir. Yakınlık kursalar dahi bu yakınlığı devam ettirme konusunda zorlanabilirler. Rahatlıkla manipüle edilebilen kişilerdir. Tam tersine bazı sınır sorunları yaşayan kişiler de diğer insanları kolaylıkla manipüle edebilirler. Örneğin; Hülya eşini aldatmış ve eşi Selim de kendisinden boşanma kararı almıştır. Hülya bir hata yaptığını ve bu hatadan dolayı pişman olduğunu sürekli dile getirir. Eşiyle tekrar bir araya gelmek istemektedir ancak Selim ise belki bir gün bunun gerçekleşebileceğini söylemektedir. Selim her istediği an Hülya’nın evine gelip onunla cinsel ilişkide bulunur. Hülya ise tekrardan bir araya gelebilmek için cinsel ilişkide bulunmak durumunda kalır ancak Hülya artık kendisini kendi ifadesiyle “kullanılmış” hissetmektedir. Verdiğimiz bu örnekte Selim de Hülya da sınır sorunu yaşayan kişilerdir. Birisi manipüle ederken diğeri manipüle edilmektedir.