Bağımlılık, kronik bir beyin hastalığıdır. Kronik oluşu sebebiyle de kişide bağımlılık geliştikten sonra bağımlılık öncesi döneme geri dönüş mümkün olmaz. Bu sebeple bağımlılığın tamamen ortadan kalkmadığı ancak düzelebilen bir hastalık olduğunu belirtiyoruz. Bağımlı kişi kullandığı maddeyi bırakmaya yönelik kararı aldıktan sonra bunu eyleme dökmeye karar verir. Artık maddeden uzak ve temiz bir hayat sürmeye karar veren kişinin önünde bazı engeller vardır. Bu engellerden en önemlisi alkol/madde kullanım isteğiyle başa çıkmaktır. İstekle başa çıkabilen kişi maddeyi kullanmaz ve temiz kalarak hayatına devam eder. Yazımızın devamında istekle baş etme yöntemlerini inceleyeceğiz.
Başka Şeylerle Meşgul Ol
Kişi istek başladığı anda ne yapıyorsa o yaptığı eylemi bırakmalı ve başka bir işle meşgul olmalıdır. Örneğin; kumar bağımlısı televizyon izlerken kumarla alakalı düşünceler aklına gelir ve kumar oynamaya yönelik istek yaşar. O an istek bağımlı kişi için başa çıkılması oldukça zor bir durum gibi görünür ancak istekle baş etme yöntemlerini kullanarak baş edebilmek mümkündür. Kişinin istek geldiğinde televizyonu kapatması ve başka bir iş yapmaya başlaması gerekir. Mesela mutfağa gidip yemek yapabilir, dışarı çıkıp tempolu bir yürüyüş yapabilir veya bir şeyleri tamir edebilir. Önemli olan odak noktasını farklı bir tarafa çekmektir, yapılan yeni eylemin ne olduğu önemli değildir. Ayrıca kişi istek geçene kadar duşa girebilir, sevdiği ve sorunlarını anlatabileceği birine durumunu anlatabilir. Yaşadığı zorluğu ve başa çıkmanın zorluklarını anlatabilir. Bu konuşma sayesinde hem gelip geçici olan isteği atlatmış hem de sorunlarını paylaşmış ve rahatlamış olur.
Nefes Egzersizleri
İstek yaşanması durumunda kişiler genellikle alarm halindedirler. Kızgınlık, gerginlik ve huzursuzluk genellikle kişinin karşılaşacağı durumlardır. Kişi bu şekilde alarm halindeyken rahatlama ve gevşemeye ihtiyaç duyar. Kişinin gevşemesini sağlayacak en önemli araçlardan biri de doğru nefes almaktır. Rutin yaşamımızda çoğu zaman doğru şekilde nefes almıyoruz. İsteği yaşadığımız zaman doğru nefes tekniğiyle tekrar istek öncesi halinize dönebilirsiniz. Yapacağınız şey aslında çok basit. Burnunuzdan derin bir nefes alın ve göğüs kafesinizin şiştiğini hissedin, ardından ağzınızdan dudaklarınız O şeklinde olacak gibi yavaşça nefesinizi verin. Bunu birçok durumda on kez tekrarlamanızı tavsiye ediyoruz ancak eğer isterseniz istek geçene kadar da tekrar edebilirsiniz. Ayrıca video paylaşım sitelerinde de bulabileceğiniz bazı gevşeme egzersizlerini benzer şekilde istekle başa çıkabilmek için kullanabilirsiniz.
Gelip Geçici Olduğunu Unutma
İstek dediğimiz dürtü çok uzun sürmez ve çok da sık gelmez. Gelip geçici bir durumdur ancak birçok bağımlı için henüz bu duruma alışamadıkları için zor geçen bir süreçtir. İsteğin istisnai durumlar dışında genellikle 15-20 dakika civarında sürdüğünü biliyoruz. Kişinin bu süreyi yukarda konuştuğumuz yöntemlerle başa çıkararak geçirmesi gerekir. Bu yöntemlere ek olarak maddeden uzak kalmak için harcadığı emeği de hesaba katması gerekir. 54 gündür alkol kullanmadığınızı düşünün. 2-3 dakika önce kullanmaya yönelik ciddi şekilde bir istek yaşadığınızı hissediyorsunuz. Bir kereden bir şey olmaz diyorsunuz kendi kendinize. Ancak bir yandan da bir kere içerseniz bunu belki de durduramayacağınızı düşünüyorsunuz. 54 gündür istekle baş etmeye çalışıyorsunuz, psikoterapi desteği alıyorsunuz, ailenizle sürecin üstesinden gelmeye çalışıyorsunuz. Kısacası ciddi bir emek ortaya koyuyorsunuz. İşte o anda düşünmeniz gereken şey, isteğin gelip geçici olduğu ve biraz sonra eski halinize döneceğinizdir. 54 günlük emeğinizi 15 dakikalık geçici bir dürtü uğruna çöpe atmamalısınız.
Destek Alın
İsteğin gelip geçici olduğunu söyledik ancak istekle baş edebilmek sadece yukarda saydıklarımızı gerçekleştirerek olmaz. Sizin için etkili olan yöntemlerin terapistiniz ile birlikte keşfedilmesi gerekir. Ayrıca sizde isteği çağrıştıran şeyler ne ise onlar ortaya konmalıdır. Psikoterapi bu sebeple bağımlılık tedavisinde çok önemli bir yer arz eder. Bazı bağımlılar tedaviye ihtiyaçları olmadığını düşünebilir. Kendi başınıza mücadele edip pes etme ihtimalinize karşılık mutlaka bir ruh sağlığı uzmanından yardım almanızı tavsiye ederiz. İsteği atlatmak mümkündür ancak uzun yıllar kullanım sürecinden sonra beyin bir anda bu yeni duruma alışamaz. Bu sebeple mutlaka bir uzman desteği almanız gerekir
