Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için psikolojik yardım almak gerekmektedir. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) obsesyon (takıntı) ve kompulsiyon (zorlantı) adını verdiğimiz düşünce ve davranışların gözlemlendiği bir ruhsal bozukluktur.
Obsesif kompulsif bozukluğu (takıntı hastalığı) tanımlarken bu iki kavramın varlığını incelemek gerekir. Peki obsesif kompulsif bozukluk tedavi süreci nasıl ilerler? OKB tedavisi kapsamında psikologlar nasıl destek sağlar?
Takıntılarımdan kurtulmak istiyorum diyen bireyler ne yapmalıdır? Takıntılardan kurtulmak için obsesif kompulsif bozukluk tedavisi almak gerekir. Eğer siz de OKB tedavisi görmek istiyorsanız, Mentalium Psikoloji Kadıköy psikolog ekibinden yardım alabilirsiniz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin istemediği, zihnini meşgul eden ve ona rahatsızlık veren düşüncelere (obsesyonlara) ve bu düşüncelere karşın yaptığı tekrarlayan davranışlara (kompulsyonlara) sahip olduğu bir ruhsal hastalıktır.
Obsesyonlar, kişinin zihnini istemsizce meşgul eden, rahatsız edici ve istenmeyen düşünceler, dürtüler veya imgeler olarak tanımlanabilir. Obsesyonlar genellikle, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyecek kadar yoğun ve sık olur. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi dahilinde sıkça karşılaştığımız obsesif düşüncelerin bazı örnekleri şunlardır:
- Kirliliğe veya enfeksiyona dair obsesif düşünceler: Kişinin ellerini sürekli yıkaması, kapıyı ve pencereleri sürekli kontrol etmesi, eşyaların üstüne dokunmaktan kaçınması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Simetrik veya düzensiz olma konusunda obsesif düşünceler: Kişinin eşyaları belirli bir düzende dizmesi, sayması, tekrar tekrar kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Cinsel içerikli obsesif düşünceler: Kişinin cinsel içerikli düşüncelere kapılması, cinsel içerikli görüntüler görmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Kişisel güvenlik veya başkalarının güvenliği konusunda obsesif düşünceler: Kişinin bir yere gitmeden önce kapıyı ve pencereleri defalarca kontrol etmesi, evden çıkmadan önce ocağın kapalı olduğundan emin olması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Yanma, patlama veya zarar görme korkusu gibi obsesif düşünceler: Kişinin evden çıkmadan önce yangın alarmını kontrol etmesi, araba kullanırken kaza yapma korkusu gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Kişisel kusurlar veya eksiklikler konusunda obsesif düşünceler: Kişinin saçında bir leke olup olmadığını sürekli kontrol etmesi, kıyafetlerinin düzgün olup olmadığını sürekli kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
Obsesif kompulsif bozukluğu tanımlayan bir diğer kavram olan kompülsiyonlar, obsesyonlara karşın yapılan tekrarlayan davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Kompülsiyonlar genellikle, obsesyonların neden olduğu kaygı veya rahatsızlığı azaltmak veya kontrol altına almak için yapılır. Ancak obsesif kompulsif bozukluk tedavisi ile kompulsiyonların sonlanması da amaçlanmaktadır. Kompülsiyonların bazı yaygın örnekleri şunlardır:
- El yıkama: Kişinin ellerini sürekli yıkaması, bir şeyi ele aldıktan sonra ellerini yıkaması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Kapıları ve pencereleri kilitleme: Kişinin bir yere gitmeden önce kapıyı ve pencereleri defalarca kontrol etmesi, evden çıkmadan önce ocağın kapalı olduğundan emin olması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Eşyaları belirli bir düzende sıralama: Kişinin eşyaları belirli bir düzende dizmesi, sayması, tekrar tekrar kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Sayma: Kişinin bir şeyi yaparken tekrar tekrar sayması, bir yere giderken sayma gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Tekrar tekrar kontrol etme: Kişinin bir şeyi yaptıktan sonra tekrar tekrar kontrol etmesi, bir yere gittikten sonra tekrar tekrar kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Bir şeyi bir yere koyma ve sonra tekrar almak: Kişinin bir şeyi bir yere koyduktan sonra tekrar almak, bir şeyi aldığından emin olmak için tekrar tekrar kontrol etmek gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Obsesyonel düşünceleri zihinden çıkarmak için belirli zihinsel eylemler yapmak: Kişinin bir şeyi düşünmekten kurtulmak için belirli zihinsel eylemler yapması, bir şeyi düşünmekten korktuğu için belirli zihinsel eylemlerden kaçınması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
OKB’nin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, beyin kimyasındaki değişiklikler ve çevresel faktörler rol oynadığı düşünülmektedir. OKB’nin genetik bir temeli olduğu düşünülmektedir. OKB’li kişilerin ailelerinde OKB’li olma riski daha yüksektir.
OKB’nin beyin kimyasındaki değişikliklerle ilişkili olduğu düşünülmektedir. OKB’li kişilerde serotonin ve dopamin gibi bazı nörotransmitterlerin seviyelerinde değişiklikler olduğu gösterilmiştir. OKB’nin çevresel faktörlerle de ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Travmatik bir olay veya stresli bir durum, OKB’nin gelişimine katkıda bulunabilir.
Obsesyon ve Kompulsiyon
Obsesyon veya diğer bir ifadeyle takıntı, kişinin engelleyemediği ve kendi kendine sağlıklı bir şekilde başa çıkamadığı süregelen düşüncelerdir. Obsesif düşüncelerden kurtulmak için obsesif kompulsif bozukluk tedavisi alınmalıdır.
Obsesyonlar farklı içeriklerde olabilir ancak ortak özelliği kişiyi oldukça rahatsız etmesi ve zorlantılı davranışlara yol açmasıdır. Şimdi yaygın obsesif düşünce içeriklerini inceleyeceğiz.
- Kirlilik ve enfeksiyon: Kişinin ellerini sürekli yıkaması, kapı ve pencereleri sürekli kontrol etmesi, eşyaların üstüne dokunmaktan kaçınması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Düzen ve simetri: Kişinin eşyaları belirli bir düzende dizmesi, sayması, tekrar tekrar kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Cinsel içerikli düşünceler: Kişinin cinsel içerikli düşüncelere kapılması, cinsel içerikli görüntüler görmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Kişisel güvenlik veya başkalarının güvenliği: Kişinin bir yere gitmeden önce kapıyı ve pencereleri defalarca kontrol etmesi, evden çıkmadan önce ocağın kapalı olduğundan emin olması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Yanma, patlama veya zarar görme korkusu: Kişinin evden çıkmadan önce yangın alarmını kontrol etmesi, araba kullanırken kaza yapma korkusu gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
- Kişisel kusurlar veya eksiklikler: Kişinin saçında bir leke olup olmadığını sürekli kontrol etmesi, kıyafetlerinin düzgün olup olmadığını sürekli kontrol etmesi gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
Kompülsiyon (zorlantı), obsesyonlara karşın yapılan tekrarlayan davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Kompülsiyonlar genellikle, obsesyonların neden olduğu kaygı veya rahatsızlığı azaltmak veya kontrol altına almak için yapılır.
Ancak kompulsiyonlar obsesif düşüncelerin devamlılığını sağlar ve obsesif kompulsif bozukluk tedavisi ile engellenmelidir. Kompülsiyonlar, türüne göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Bedensel kompulsiyonlar: Kişinin ellerini sürekli yıkaması, kapıyı ve pencereleri kilitleme, eşyaları belirli bir düzende sıralama gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
Zihinsel kompulsiyonlar: Kişinin bir şeyi düşünmekten kurtulmak için belirli zihinsel eylemler yapması, bir şeyi düşünmekten korktuğu için belirli zihinsel eylemlerden kaçınması gibi davranışlar bu kategoriye girebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Biraz önce de bahsettiğimiz gibi obsesif kompulsif bozukluk tedavisi olan bir rahatsızlıktır. OKB, kişinin zihnini meşgul eden ve ona rahatsızlık veren düşüncelere (obsesyonlara) ve bu düşüncelere karşın yaptığı tekrarlayan davranışlara (kompulsiyonlara) sahip olduğu bir ruhsal hastalıktır.
Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi genellikle ilaç ve psikoterapi birlikte kullanılır. İlaçlar, obsesif kompulsif bozukluk belirtilerini azaltmada etkili bir tedavi yöntemidir. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için kullanılan ilaçlar, serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) olarak adlandırılır.
SSRI’lar, beyin kimyasındaki değişiklikleri düzelterek OKB belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. OKB tedavi sürecinde kullanılan SSRI’lar genellikle günde bir kez alınır. SSRI’ların etkisini göstermesi birkaç hafta sürebilir. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi dahilinde kullanılan ilaçların doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
İlaçların yan etkilerinden kaçınmak için doktorun talimatlarına uyulması gerekir. İlaçlara yanıt alınamaması durumunda, doktorla iletişime geçilmelidir. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi kesinlikle uzman görüşü olmadan kendi başınıza bırakılmamalıdır.
OKB Tedavisi ve Bilişsel Davranışçı Terapi
OKB, kişinin zihnini meşgul eden ve ona rahatsızlık veren düşüncelere (obsesyonlara) ve bu düşüncelere karşın yaptığı tekrarlayan davranışlara (kompulsiyonlara) sahip olduğu bir ruhsal hastalıktır. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi, genellikle bir psikoterapist veya psikiyatrist tarafından uygulanır.
Terapinin amacı, kişinin obsesyon ve kompulsiyonların neden olduğu kaygı ve rahatsızlığı azaltmasına ve günlük yaşamını daha az etkilemesine yardımcı olmaktır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için en etkili tedavi yöntemlerinden biridir.
BDT, kişinin obsesyon ve kompulsiyonların altında yatan düşünce ve davranış kalıplarını anlamasına ve bu kalıpları değiştirmesine yardımcı olur. BDT uygulamasının genel yapısı şu şekildedir:
Bilişsel yeniden yapılandırma: Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi dahilinde kişinin obsesyonlara ve kompulsiyonlara yol açan olumsuz düşünceleri ve inançları değiştirmesine yardımcı olur.
Davranışsal terapi: Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi esnasında kişinin obsesyon ve kompulsiyonlardan kaçınmasını ve bu durumla başa çıkmayı öğrenmesine yardımcı olur. BDT’nin obsesyon ve kompulsiyonların neden olduğu kaygı ve rahatsızlığı azaltmaya yönelik etkilerini aşağıda inceleyeceğiz. BDT, kişinin obsesyon ve kompulsiyonların neden olduğu kaygı ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur. Bunun nedeni, BDT’nin kişinin obsesyon ve kompulsiyonların gerçekçi olmadığını ve kontrol edilemez olmadığını anlamasına yardımcı olmasıdır. BDT, kişinin obsesyon ve kompulsiyonlardan kaçınmayı öğrenmesine yardımcı olur. Bunun nedeni, BDT’nin kişinin obsesyon ve kompulsiyonlardan kaçınmanın aslında bu davranışların devam etmesine neden olduğunu anlamasına yardımcı olmasıdır. Bilişsel davranışçı ekol obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için bu nedenlerle oldukça etkilidir. BDT, genellikle bire bir terapi şeklinde uygulanır. Ancak, grup terapisi ve destek grupları da obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için etkili olabilir. BDT, OKB belirtilerini azaltmada etkili bir obsesif kompulsif bozukluk tedavisi yöntemidir. Yapılan araştırmalar, BDT’nin obsesif kompulsif bozukluk tedavi sürecinde oldukça etkili olduğunu göstermektedir. BDT, OKB tedavisi içinde kullanılan çeşitli teknikler içerir. Bu tekniklerden bazıları şunlardır:
- Bilişsel yeniden yapılandırma: Kişinin obsesyonlara ve kompulsiyonlara yol açan olumsuz düşünceleri ve inançları değiştirmesine yardımcı olur.
- Maruz bırakma ve tepki önleme (MARP): Kişinin obsesyonlara maruz kalmasını ve kompulsiyonlardan kaçınmasını sağlar.
- Davranışsal desensitizasyon: Kişinin obsesyonlara maruz kalmasını ve bu durumla başa çıkmayı öğrenmesine yardımcı olur.
- Otomatik düşünceleri fark etme: Kişinin otomatik düşüncelerini fark etmesine ve bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını değerlendirmesine yardımcı olur.
- Düşünce-duygu-davranış bağlantısı kurma: Kişinin düşünceleri, duyguları ve davranışları arasındaki bağlantıyı anlamasına yardımcı olur.
- Olumlu öz-bildirimler: Kişinin kendisine olumlu mesajlar vermesine yardımcı olur.
Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi uygulanırken bilişsel davranışçı ekolün uygulanması pek çok fayda içerir. Obsesyon ve kompulsiyonların neden olduğu kaygı ve rahatsızlığı azaltır. Kişinin obsesyon ve kompulsiyonlardan kaçınmayı öğrenmesine yardımcı olur.
Kişinin günlük yaşamını daha az etkilemesine yardımcı olur. Kişinin yaşam kalitesini iyileştirir. Zaten obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için danışanlarımızla ortak amaçlarımız da tam olarak yukarda bahsettiğimiz şeylerdir.
OKB tedavi sürecinde BDT’nin uygulanması pek çok otorite tarafından da araştırmalarla desteklenerek teşvik edilmektedir. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi görmeden takıntılardan kurtulmak mümkün değildir.
Zaten takıntı düşünceleri sizin tek başınıza değiştiremeyeceğiniz ve otomatik düşüncelerdir. Eğer siz de obsesif kompulsif bozukluk tedavisi görmek istiyorsanız, Kadıköy psikolog kadromuzdan destek alabilirsiniz.
