Sanal Kumar Bağımlılığı ve 5 Belirtisi
Kumar bağımlılığı son yıllarda adeta salgın misali artış gösteren bir ruhsal rahatsızlıktır. Kumar bağımlılığı asla bir irade meselesi değildir. Bağımlılık ciddiye alınması gereken bir beyin hastalığıdır.
Sanal kumar bağımlılığı da internetin 90’lı yılların sonunda yaygınlaşmaya başlamasıyla beraber kendisini göstermeye başlayan bir bağımlılık türüdür. Sanal kumar bağımlılığı kumar oynamayı sanal dünyada servis edebildiği için ulaşılabilme kolaylığı sağlaması açısından en tehlikeli türdür.
Sanal kumar bağımlılığının tedavisi mümkündür. Eğer siz de bağımlılık tedavisi görmek ve destek almak isterseniz uzman psikolog kadromuza ulaşabilirsiniz.
Sanal Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar en basit tanımıyla ortaya para koyularak oynanan bir şans oyunudur. Bir kişiye karşı da oynanabilir, makinaya karşı da oynanabilir, birkaç kişi birlikte de oynanabilir. Risk alma sistemine dayalı oynanan her şey kumar tanımı altında geçer.
Kumar denilince birçok kişinin aklına kumarhanelerde oynanan oyunlar gelebilir ancak kumar sadece bu casino oyunlarından oluşmaz. Spor müsabakalarına oynanan bahis, milli piyango bileti almak, loto oynamak veya kazı kazan da kumardır.
Hatta son yıllarda ortaya çıkan kripto para işlemleri ve borsa da kumarın alt dalları arasındadır. Kumar, dünyanın en eski olgularından biridir. Milattan önce 2300’lü yıllarda Çin’de kumar oynandığına dair bulunan kanıtlar en eski tespit edilmiş kaynaklardır.
Hatta bazı kaynaklara göre Çin Seddi bu oyunlardan gelen maddi kaynaklarla inşa edilebilmiştir. Dünyanın en eski alışkanlıklarından biri olan kumar bağımlılık yapabilecek bir olgudur. Sanal kumar bağımlılığı ise daha çok son yıllarda ortaya çıkmış bir kavramdır.
Sanal kısmı dışında kumar bağımlılığından bir farkı yoktur ancak sanal kavramı birçok tehlike ve riski de beraberinde getirmektedir. Sanal kumar, internet üzerinden çevrimiçi veya çevrimdışı oynanabilen bir şans oyunu sürecidir.
Sanal kumar oynayan kişiler hem yasal hem de yasadışı şekilde oynayabilir. Ülkemizde yasal olarak bahis yaptıran İddaa başta olmak üzere türevi bazı siteler vardır. Bu sitelerden oynamak da elbette bağımlılığı oluşturabilir.
Ancak yasal bahis dışında da pek çok mecradan bahis oynanmaktadır. Türkiye’de bir yılda yasadışı bahisin 5 milyar dolarlık bir alanı oluşturduğu birçok kaynakta geçmektedir.
Peki kumar oynayan herkes sanal kumar bağımlılığı sorunu yaşar mı? Kimler kumar bağımlısıdır? Yazımızın devamında kumar bağımlılığı sorunu yaşayanların bazı ortak özelliklerini inceleyeceğiz.
Giderek Artan Miktarda Oynamak
Sanal kumar bağımlılığı sorunu yaşayan kişilerin en göze çarpan özelliklerinden birisi kumar için ayırdıkları miktarların giderek artış göstermesidir. Sanal kumar bağımlılığı tehlikesiyle yüz yüze olan bireylerin genellikle büyük miktarda borçları bulunmaktadır.
Ancak bu borçlar birkaç gün içinde oluşmaz. Kumar bağımlılığı bulunan kişileri incelediğimizde ilk başlarda çok daha düşük miktarlarda bahis yaptıklarını görürüz. Örneğin; arkadaşlarının sanal bahis yaptığını gören bir kişi onların kazandığını görünce oynamaya karar verir.
İlk başlarda sanal bahis oynayan arkadaşlarının kumar sitesindeki hesabına 10 TL yatırabilir. Daha sonra o 10 TL ile birkaç maçtan oluşan bir sanal kupon yapar ve kumar oynama serüveni böylece başlar. Bağımlılığı oluşturan merdivenin ilk basamağı da bu ilk oyundur.
10 TL ile yaptığı kupon tuttuğunda 100 TL vermektedir. İlk kez sanal kumar oynayan kişi bu duruma çok sevinmiştir ve birkaç saat içerisinde 10 TL’ye 100 TL kazanmak çok hoşuna gitmiştir. Neticede öğrencidir ve 90 TL onun için birkaç günlük yemek parasıdır.
İşte bu süreçte kişinin zihninde sanal kumar ile ilgili oluşan duygu ve düşünceler bağımlılığı oluşturacaktır. Zihninde oluşan düşünce onun sürekli sanal mecralardan oynamasına neden olacaktır. Kişi 10 TL ile 100 TL kazandıysa 100 TL bahis yaparak 1000 TL kazanabileceğini düşünür.
Şansına bağlı olarak kazanabilir veya kaybedebilir. Kazanırsa bu kazanç onun bağımlılığı getirecek olan düşüncelerini pekiştirecektir. Kendisinin bu işi bildiğini ve yetenekli olduğunu düşünür. Artık oynadığı rakam 10 TL değildir ve 100 TL ile oynamaya başlamıştır.
Kazanırken harika duygular ve düşüncelerle bu sürece devam eder. Ta ki kayıp gelinceye kadar. Büyük bir miktarı sanal kumar sitesinde kaybettiğinde büyük bir şok yaşar. Bu şok aslında bu işi çok iyi bildiğini düşünen kişinin yaşadığı bir narsisistik kırılmadır.
Hayalleri yıkılmıştır ama bu durumu şanssızlık olarak değil de bir hata olarak nitelendirebilir. Sanal oyuna devam edecek şekilde bunu bir yol kazası olarak görür ve oynamaya devam eder.
Kaybetmesine rağmen giderek oynadığı miktarlarda artış vardır ve kumar bağımlılığı da adım adım yaklaşmaktadır. Kişi ne zaman bağımlılığı geliştireceğini bilemez.
Giderek artan miktarlarda sanal bahis yapmak kaybettirir ve borçlar da giderek artar. Ancak kazanma düşüncesi öyle bir hal almıştır ki kaybetmesine rağmen yine de kazanacağını düşünür.
Kayıplara Rağmen Oynamak
Sanal kumar bağımlılığı belirtileri arasında bir diğer önemli olanı ise kişinin para kaybetmesine rağmen sanal kumar oyunlarını yine de oynamasıdır. Bu durum bağımlılık sorunu olmayan kişiler için garip gelebilir.
Birçok kişi kaybediyorsa neden oynadığını sorgulayabilir. İşte bu sorunun cevabı kişinin neden sanal kumar bağımlılığı sorunu yaşadığını da göstermektedir. Bağımlılığı kumar oynamaya giden iki arkadaşın yaşadıkları üzerinden bir örnekle anlatalım.
Ahmet ve Cem, çok yakın iki arkadaştır. Ahmet arkadaşı Cem’e Kuzey Kıbrıs’a üç günlüğüne gitmeyi teklif eder ve iki arkadaş Kıbrıs’a varırlar. İlk akşamdan kumarhaneye giderler ve kumar masasına otururlar. Birlikte rulet oynamaya başlarlar ve kendilerine o akşam için 1000’er TL limit koyarlar.
O akşam kaybetseler dahi hiçbir şekilde daha fazla kumar oynamayacaklardır. İlk kez bir kumar oyunu oynayan ikilinin önceden sanal kumar bağımlılığı da yoktur. Ahmet 1000 TL ile girdiği kumarhaneden 2800 TL ile çıkarken Cem ise 2650 TL ile çıkar.
Ahmet ile Cem çok mutludur ve ertesi akşam kumar oynamak için kumarhaneye gitmeyi iple çekerler. Ertesi akşam tekrar benzeri rakamları kazanırlar. İkisinin de keyfi çok yerindedir ve kumarhaneye ertesi akşam da gitmek üzere anlaşırlar.
Son akşam Ahmet de Cem de yine 1000 TL ile kumar oynamaya başlarlar ancak Ahmet 2200 TL kaybederken Cem ise 1900 TL kaybeder. Ahmet şansının döndüğünü, artık oynamak istemediğini söyler ve otele dönmek ister.
Cem ise yine kazanacaklarını, iki gündür kazandıklarını, bunun sadece bir yol kazası olduğunu savunur ve oynamaya devam eder. Ahmet otelde odasına çıkarken Cem tüm geceyi kumarhanede geçirir.
Sanal kumar bağımlılığı burada iki arkadaşın düşüncelerindeki farklılıktan kaynaklanmaktadır. Cem yanındaki tüm parayı kaybetmiştir ancak hala kazanacağını düşünmektedir. Sabah uçağıyla Ahmet Türkiye’ye dönerken Cem uçak biletini açığa alır ve Kuzey Kıbrıs’ta kalır.
Cem nasıl ilk iki günde kazandıysa yine kazanacağını düşünür ve borçları kapatabilmek ve tekrar kara geçmek için oynamaya devam eder. Borçları artar ve kartlarındaki parası da tamamen biter.
Türkiye’deki arkadaşlarından banka hesabına para atmalarını ister ve o paralarla da oynar. Onları da kaybederek mecburen büyük bir kumar borcuyla ülkeye geri döner.
Sanal kumar bağımlılığı sorunu olan Cem kayıplarına rağmen yine de oynamaya devam eder. Kumar oynamaya devam etmesinin sebebi kaybetmesine rağmen ilk kazançların yine tekrarlanacağını düşünmesidir.
Borç ve Yalan
Sanal kumar bağımlılığı olan birinin en sık görülen olumsuz davranışlarından biri yalan söylemektir. Birçok insan yalan söyleyebilir. Bunlar pembe yalanlar olabileceği gibi kişinin yaşamını tamamen değiştirebilecek kadar ciddi boyutta da olabilirler.
Sanal kumar bağımlılığı ve yalan söyleme davranışı arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Bu ilişkinin aslında temeli de birinin devamlılığı için diğerinin varlığının önemidir. Bağımlılığı devam ettirebilmek ve kumar oynayabilmek için kişinin yalan söylemesi gerekir.
Bu durumu sanal kumar bağımlılığı olan kişinin yaşamından bir örnekle anlatalım. Serkan, 35 yaşındadır ve 5 yıldır evlidir. Üniversite yıllarında başladığı iddaa oyununu bir süre sonra artık yurtdışından ve sanal sistemler üzerinden devam ettirmiştir.
İlk başlarda 3-5 TL civarında iddaa kuponları yaparken zamanla kredi kartından sanal kumar oynamaya başlamıştır. Artık kumarhane oyunlarında birkaç saniye içinde yüzlerce lirayı kaybetmeyi göze almaktadır.
Bu durumu flört ve nişanlılık döneminde şimdiki eşinden saklamıştır. 3-5 TL’lik bahisler yaptığını söylemeyi tercih etmiştir. Yani aslında o dönemki kız arkadaşına yalan söylemiştir. Serkan bağımlılığı haricinde ise çevresindekilere yalanlar söyleyen biri değildir.
Herkes onu çok iyi biri olarak tanımlar. Zaten bağımlılığı kötü kişilik ile özdeşleştirmek de belki toplumda yapılan en büyük yanlışlardandır. Eşiyle evlendiğinde artık aynı evde yaşamaya ve aynı hayatı paylaşmayı başlamışlardır. Bu dönemde oynadığını saklamak daha zorlaşır.
O zaman oynamayı sürdürmek için söylenen yalanlar da artar. Yalan söylemezse eğer eşi bu durumu anlayacak ve tartışmalar yaşanacaktır. Bu yüzden bırakmak istemeyen sanal kumar bağımlısı bu durumu gizlemek için her yolu deneyebilir.
Sanal kumar adından da anlaşılabileceği gibi internetten oynandığı için telefonlarını gizleme ihtiyacı duyarlar. Bunu yaparken de yalanlara başvurabilirler. Asıl yalanlar elbette kredi kartı ekstreleri, maaş ödemeleri ve kredi borçları esnasında söylenmektedir.
Kredi borcunu gizlemek için internet bankacılık şifrelerini eşinden gizleme ihtiyacı hissedebilir. Yalan söylenmesi aslında sadece oynamayı devam ettirmek için de gerekli değildir. Kumar bağımlılığı olan kişi yalan söyleyerek borcunu kapatmaya da çalışır.
Aslında kumar bağımlılığı kişinin sürekli bir döngüde dönüp dolaşmasıdır. Borcu kapatabilmek için sanal kumar oynama ihtiyacı hisseder. Borcu kapatamayıp daha çok borç yaptığında daha çok gizlemek zorunda kalır.
5000 TL kumar borcu olan mı 60000 TL borcu olan mı daha kolay anlatabilir bu durumu? Borçlar arttıkça bağımlılığı gizleme ihtiyacı da artar. Gizlemek için de yalan söyleme ihtiyacı artar.
Başarısız Bırakma Girişimleri
Bağımlılığı en iyi tanımlayan sanal kumar bağımlılığı kriterlerinden biri de kişinin bırakma girişimlerinin başarısız olmasıdır. Kumar bağımlılığı olan kişi ile kumarbazı birbirinden ayıran şeylerden biri de bu girişimlerinin olumsuz sonuçlarıdır.
Bir kişi eğer bağımlılığı yoksa istediği zaman bırakır ve bir daha oynamayabilir. Ancak bağımlılığı bulunan kişi istediği zaman sanal kumar oynamayı bıraksa dahi tekrar başlama olasılığı çok yüksektir.
Sanal kumar bağımlılığı bu nedenle bırakılabilen ancak tekrardan başlanması çok olası bir davranışı gösterir. Bu durum aslında kişinin farkındalığı olduğunu da gösterir.
Farkındalığı olan bir sanal kumar bağımlısı kumar oynamanın kendisine verdiği maddi ve manevi zararların farkındadır. Ancak bıraksa dahi sanal kumar bağımlılığı bulunduğu için tekrardan başlayabilir. Bir de farkındalık aşamasında olmayan bağımlıları düşünelim.
Kumar oynamakta ancak kumarın kendisine bir zararı olmadığını düşünmektedir. Ya da zarar olsa da bu durumu oynayarak kapatacağını hala düşünmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bize sanal kumar bağımlılığı olan bireylerin kumar oynama serüveninde birkaç kez kayma yaşadığını söylemektedir. Kayma dediğimiz süreç kişinin kumar oynamayı bıraktığı sürecin sonlanıp tekrardan oynamaya başlamasıdır.
Kayma dediğimiz bu süreçler aslında sanal kumar bağımlılığı sorunu olan kişinin tedavi sürecinde dahi gerçekleşebilir. Bunun için her zaman şunu belirtmeliyiz. Tekrar sanal kumar oynamaya dönme riski yaşam boyu vardır ancak özellikle ilk 24 ay içinde daha çok vardır.
Örneğin; bu risk süresi alkol ve madde bağımlılığı için 12 aydır. Sanal kumar bağımlılığı da diğer tüm fiziksel ve davranışsal bağımlılıklar gibi kronik bir hastalıktır. Bu durumu hipertansiyon gibi kronik diğer hastalıklara da benzetebiliriz.
Örneğin; kişi son dönemlerde ensesinde ve başında ağrılar ve baş dönmesi sebebiyle hekime başvurur ve hipertansiyon tanısı konulur. Hipertansiyon hastasına bir hipertansif ilaç verilir ve tuz kullanımını kesmesi önerilir.
Kişi hipertansiyon sebebiyle yaşayacağı sağlık sorunlarından çekinerek tuzu tamamen hayatından çıkarır. Tuz kullanmadığında tansiyonu eskisi gibi 16/9 değildir artık ve normal değerler olarak kabul edilen 12/8’e düşmüştür.
Aradan 5 yıl geçer ve artık kişi tansiyon hastalığını atlattığını düşünerek tekrar tuzlu yemeye başlar. Bir süre içinde tekrar tansiyonu 16/9 seviyesine çıkmış olur.
Tansiyon nasıl tekrarlayan ve kronik bir hastalıksa sanal kumar bağımlılığı da benzer şekilde kronik bir hastalıktır. Tuzdan uzak kalmak kişiyi tansiyon yükselmesinden uzak tutmaktadır.
Kumar oynamaktan uzak durmak da benzer şekilde sanal kumar bağımlılığı tekrarlamasından uzak tutar. Kumar oynamaktan uzak durmayı da sanal kumar bağımlılığı tedavisi ile gerçekleştirebilirsiniz.
Sorumlulukların Yerine Getirilmemesi
Sanal kumar bağımlılığı sorunu yaşayan kişi birçok alanda kişisel sorumluluklarını yerine getiremez hale gelir. Bağımlılığı anlatan önemli işaretlerden biri de budur. Hepimizin günlük yaşantılarımızda birçok sorumluluğumuz bulunmaktadır.
Bu sorumluluklarımız iş, sosyal, eğitim ve aile yaşantımıza aittir. Sanal kumar bağımlılığı bulunan bireyin iş yaşamı kumar oynama davranışı sebebiyle zorlaşmaktadır. Bahis oynayan bir sanal kumar bağımlısını düşünelim.
Oynadığı maçları takip etmek zorunda hissetmektedir kendisini ancak bir yandan da ofiste yetiştirmesi gereken bazı işleri vardır. Bu işleri yarım bırakabilir veya geciktirebilir. Bir yandan da kişinin iş ortamında oynaması dışında bazı riskleri mevcuttur.
Pazar günü geç saatlerde NBA maçlarına bahis yapan bir kumar bağımlısı maçları sabahın ilk saatlerine kadar takip edebilir. Bu sırada yarı uykulu bir halde olabilir ve sabah alarm çalmasına rağmen kalkamaz. İşe geç kalabilir ve müdüründen bir daha yaşanmaması için uyarı alabilir.
Bu uyarılar biriktikçe artık sözleşmesi dahi disiplinsiz davranışları sebebiyle fesh edilebilir ve işini kaybedebilir. Zaten borçlar içinde yüzen kişinin bu kez de işsizlik sorunu ortaya çıkar. Sanal kumar bağımlılığı olan kişilerin iş yaşamlarının da olumsuz etkilendiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
Sanal kumar bağımlılığı sebebiyle eğitim hayatı da etkilenen birçok öğrenci vardır. Sınavlarına çalışmaktansa haftasonunda gerçekleşecek maçların tahmini için çalışan öğrencinin derslere devamsızlık ve başarısızlık olasılıkları da artmaktadır.
Sanal kumar bağımlılığı belki de en çok aile yaşamını ve ailevi sorumlulukları olumsuz yönde etkiler. Bir kumar bağımlısı eşi ve çocuğuyla bir restoranda kahvaltı yaparken de sahil kenarında yürüyüş yaparken de aklı hep maçlardadır.
Maçların sonucunu düşünmektedir. Örneğin; bir maçın 2.5 gol üstü olarak sonuçlanmasına bahis yapan kumar bağımlısı maç 1-1 giderken hiçbir şeye odaklanamaz. Eşinin söyledikleri veya çocuğunun birlikte oyun oynamak istemesi o an için ne yazık ki umrunda olmayabilir.
Odak noktası sadece oynadığı bahisin tutmasıdır. Son dakikalara girildiğinde sürekli maçın skorunu takip etmekte olduğu web sayfasını yenilemektedir. Bu sırada çeşitli totemler dahi yapabilir. Belki de onun için o bir gol borçlarını kapatma yolunda önemli bir adım olacaktır. E
ğer bir gol gelir ve bahis tutarsa sevinçten havalara uçar ve en azından diğer maçlara bahis yapana kadar ailesiyle geçireceği zamana odaklanabilir. Ancak eşi ve çocuğu bu durumdan hiç hoşnut değildir. Eşiyle tartışabilir ve artık eşinin onu anlamadığını da düşünebilir.
Yaşamın merkezine oturan sanal kumar bağımlılığı yaşamı oldukça olumsuz etkiler. Bağımlılığı bulunan kişi bazen talihsiz kazalara da açıktır. Maç takibi yapan kişi araç kullanırken trafikte odak noktasını kaybedebilir.
Odak noktası kaybolduğunda da kaza yapması olasıdır. Bağımlılığı yaşamı olumsuz etkileyen bir rahatsızlık olarak görmek ve yalnızca bu sebeple bile tedavi yöntemlerine başvurmak gerekmektedir.
Sanal Kumar Bağımlılığı Tedavi Edilir Mi?
Sanal kumar bağımlılığı tedavisi olan bir beyin hastalığıdır. Bağımlılığı irade meselesi olarak görmek kesinlikle çok yanlıştır. Bu irade meselesi değildir çünkü iradesi çok yüksek olan kişiler de sanal kumar bağımlılığı geliştirebilir.
Sanal kumar bağımlılığı tedavisi en başarılı şekilde iki yolla gerçekleşir. Bunlardan biri psikoterapi desteği iken diğeri ise ilaç tedavisidir. İlaç tedavisi özellikle kumar oynamayı bırakan kişinin yaşayacağı istek ve yoksunluk belirtileri ile başa çıkması için etkilidir.
Elbette sanal kumar bağımlılığı olan bireyde aynı zamanda görülen depresyon gibi bazı ruhsal rahatsızlıklar da mevcut olabilir. Bu psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisi sanal kumar bağımlılığı tedavisi ile aynı anda gerçekleşmelidir.
Bu nedenle ilaç tedavisi zaman zaman gerekmektedir. Ancak psikolojik destek sanal kumar bağımlılığı tedavisi için çok önemli bir yere sahiptir. Kumar oynama isteği kişi kumar oynamayı bıraksa dahi zaman zaman zihnini tetikleyecektir.
Eğer oynarsa tekrardan kazanabileceğini ve kumar sebebiyle yaptığı borçlarını kapatabileceğini düşünür. Bu düşünce her an bağımlılığı tetikleyebilir ve kişi kendisini tekrar kumar oynarken bulabilir. Bu durumda kişinin istekle baş etmeyi de öğrenmesi gerekmektedir.
Kendi stratejilerini geliştirme noktasında psikolog desteği alması çok önemlidir. Her zaman sorunlarımızı kendi başımıza çözemeyiz ve profesyonel desteğine ihtiyaç duyabiliriz. İstekle baş etmenin dışında riskli durumları da tanımak oldukça önemlidir.
Eğer kişi kendisi için sanal kumar oynamayı tetikleyebilecek koşulları tespit edip de baş etme stratejileri geliştirebilirse isteğe karşı da hazırlıklı olabilir. Bu nedenle kişinin psikolog desteği alması önemlidir.
Bunun dışında kişinin kumar oynamayı tetikleyebilecek olumsuz duygu, düşünce ve davranışları da değiştirmesi gerekmektedir. Özellikle bu noktada sanal kumar bağımlılığı ile mücadelede bilişsel davranışçı teknikler etkili olmaktadır.
Özetle, kişinin ilaç tedavisine ek olarak psikolog desteği alması sanal kumar bağımlılığı ile mücadelesinde daha güçlü hissetmesine de katkı sağlayacaktır.
Mentalium Psikoloji Kimdir?
Mentalium Psikoloji, Klinik Psikolog Onur Aydın tarafından İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde psikolojik destek verme amacıyla kurulmuştur. Mentalium Psikoloji bünyesinde çalışan uzman psikologlarımız birçok alanda uzmanlık kazanmıştır.
Bunlar arasında başta depresyon, kaygı bozuklukları, travma, obsesif kompulsif bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, fobi ve bağımlılık olmak üzere birçok bireysel sorunda ve çift aile sorunlarında destek sağlamaktadırlar.
Mentalium Psikoloji bünyesinde Kadıköy ve Mecidiyeköy şubelerinde psikolojik destek hizmeti sunan tüm psikolog arkadaşlarımız uzmanlıklarını klinik psikoloji alanında tamamlamış olup gerekli eğitimlerini almışlardır.
Sanal kumar bağımlılığı konusunda merkezimizde uzman psikolog kadromuz tarafından psikoterapi desteği verilmektedir. Eğer sizin de psikoterapist arayışınız mevcut ise bize ulaşabilir ve randevu alabilirsiniz.
