Yazımıza başlamadan önce itiraf edelim ki sigarayı bırakmak oldukça zordur. Bu giriş cümlesini okuyup bir süredir sigara içmeyen kişiler sigarayı kolayca bıraktıklarını ve bu sürecin o kadar da zor geçmediğini söyleyebilirler. Bu şekilde düşünenler varsa, kesinlikle başarılarına gölge düşürmesinler. Belki de yaşamınızın en zor ancak kesinlikle en güzel kararlarından birini vermişsiniz. Bu kararlılıkla sigaradan uzak kalmaya devam etmelisiniz. Sigarayı bırakmak oldukça zor bir iştir. Yazımızın devamında sigarayı bırakmanın neden zor olduğuna değineceğiz.
Bağımlılık ve Yoksunluk Krizleri
Sigara bağımlılık yapan bir maddedir. Toplumda çok sık kullanılması sigaranın güçlü bağımlılık yapıcı bir madde olduğu gerçeğini değiştirmez. Unutmayalım ki eroin de bir dönem çok ünlü bir ilaç firması tarafından keşfedilmişti. Sigaranın bağımlılık yapan ana maddesi nikotindir. Nikotin, fiziksel bağımlılık yönü çok ağır basmasa da ruhsal açıdan güçlü bağımlılık yapıcı bir maddedir. Kişi ortalama 1-1,5 saatlik periyotta sigara içemezse yoksunluk krizleri başlar. Birçok kişi bu yoksunluk belirtilerine karşı koyamadığı için ya bir daha bırakmaya cesaret edemiyor ya da tekrar başlıyor. Sigaranın yoksunluk krizlerini rahatlıkla atlatabilmeniz için sigara bırakma polikliniklerine başvurarak gerekli ilaç tedavisini almalısınız. Birçok sigara tiryakisi ilaç kullanımına sıcak bakıyor, peki ya ruhsal desteğe?
Ruhsal Destek Olmazsa Kalıcı Olmaz
Sigara bırakma konusunda birçok tiryaki ruhsal desteğe başvurmuyor. Birçok engel var başvuruların önünde. İlaç aldıktan sonra psikoloğa gerek duymama, ruhsal desteğin gereksiz olduğunu düşünme ve psikoterapi ücretlerini ödeme noktasında sorun yaşama bunlardan bazılarıdır. Öncelikle ilaç kullanımı yalnızca sizin yoksunluk dediğimiz 1-2 haftalık döneminizi etkiler. Bu ilaçları uzun bir süre kullanma ihtimaliniz yoktur. İlaç bitene kadar sigara isteği yaşamazsınız ancak ilacın bitimiyle beraber tekrardan sigara içme ihtimaliniz artar. Sigara içenlerin %70’i sigarayı bırakmak ister ve yaklaşık %30-40’ı “kendi başına” bırakma denemesinde bulunur ancak yalnızca %5’den daha azı uzun süre sigaradan uzak kalabilir.
Sigarayı kalıcı şekilde bırakmanın yolu ilaç tedavisi ile sigara krizleriyle başa çıkarken ruhsal destek alarak yıllar sonra bile gelebilecek sigara isteklerine karşı koymayı öğrenmektir. Ne yazık ki sigara bırakma polikliniklerinde ruhsal destek sağlanamadığı için sigara tiryakileri özel psikoterapi merkezlerinden ruhsal destek almak durumunda kalıyorlar. Bazı tiryakiler bırakmayı istemelerine rağmen psikoterapi ücretlerini karşılamaktan kaçınabiliyorlar. Ancak bu noktada kişinin yarar-zarar dengesi yapması gerekir. Örneğin; ruhsal destek almayı maddi sebeplerle reddeden bir tiryaki günde bir paket sigaraya 20 TL ödeyebiliyor. Aylık sadece sigaraya ayırdığı miktarı 600 TL olarak düşündüğümüzde bu miktarın psikoterapi ücretlerini rahatlıkla geçtiğini söyleyebiliriz. Kullanıma devam ettikçe artan akciğer kanseri ve KOAH riski de cabası.
Duygularla Başa Çıkmak Gerekir
Yıllarca sigara kullanan bir tiryaki kötü bir haber aldığında hemen bir sigara arar. Stresli bir anında sigaranın kendisini rahatlatacağını düşünür. Sigara içmediğinde yaşadığı öfke tepkisinin daha da artacağını düşünür. Aslında bunların hepsi birer düşüncedir, gerçek değil. Çocukluktan beri öğrendiğimiz şeyler ile bazı inançlarımız oluşur. Bu inançlar, değer yargıları ve yorumlamalar doğrultusunda düşünür ve sonucunda da davranırız. Öfkelendiğimizde öfkeyi sigarayla bastırmayı babamızdan görmüşüzdür. Arkadaşlarımız moralimiz bozukken “Yak Bir Sigara, Geçer Anında” demiştir ve biz böyle öğrenmişizdir. Bu öğrendiklerimizle bağımlılık gelişir. Öfkelendiğimizde sigara olmazsa o öfkenin hiç geçmeyeceğini düşünürüz. Aslında birkaç saniye sonra öfke tepkisi dinecektir ancak bu döngüyü ancak psikoterapi ile kırabiliriz. İşte bu sebeple terapi geçmişi olan tiryakilerin sigaradan uzak kalma oranı çok daha yüksektir.