Skip to content Skip to footer

Somatoform Bozukluklar ve Tedavisi

Fiziksel sebepler ile açıklanamasa da bireylerde birçok bedensel yakınma görülür. Bu tip yakınmalarınız varsa bizden destek alabilirsiniz.

Kendinizde somatoform bozukluk belirtileri olup olmadığını incelemek ve somatoform bozukluğunun nelere sebep olabileceğini öğrenmek için sayfamızı inceleyebilir ya da hemen bizimle iletişime geçerek ilk randevunuzu alabilirsiniz.

Somatoform Bozukluklar Nedir?

Somatoform bozukluklar denilince aklımıza birden çok ruhsal bozukluk gelebilir ancak genelleyebileceğimiz en belirgin özellikleri fiziksel rahatsızlıkların ortaya çıkmasıdır. Somatoform bozukluk tanısı alan kişilerde fiziksel rahatsızlık, tetkikler ve fiziksel muayene sonucu herhangi bir fiziksel nedene bağlanamaz. Örneğin; yoğun baş ağrısı şikayetiyle nöroloji servisine giden kişiye birkaç tetkik uygulanır ve ardından uzman hekim kişinin şikayetlerini dinler. Fiziksel herhangi bir sorunu olmadığı tetkiklerle ortaya çıkan kişi psikiyatri servisine sevk edilir. Somatoform bozuklukların tanısında genellikle izlenen yol bu şekilde olmaktadır. Ruh sağlığı uzmanları, somatik belirtilerle gelen kişileri ilk olarak ilgili tıbbi servise yönlendirerek temiz raporu istemektedir.

Somatoform Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Somatoform bozukluklarda sırt, karın, baş ve eklem ağrısına ek olarak baş dönmesi, mide bulantısı, şişkinlik, kalp sorunları veya solunum güçlüğü gözlemlenebilir. Hepimizin zaman zaman vücudunun belirli bir kısmında ağrı veya acı hissettiğimiz olmuştur. Somatoform bozukluktan söz edebilmemiz için ise uzun bir zamandır var olması, kalıcı ve rahatsız edici bir acı ve bireyin hayatını ciddi şekilde etkiliyor olması gerekmektedir.

Somatoform bozuklukların dünya genelinde görülme sıklığı %1 düzeyindedir ancak ülkemizdeki kültürel ve demografik yapı göz önüne alındığında daha yüksek bir orana sahip olduğu düşünülmektedir. Kadınlarda görülme sıklığı ise erkeklere göre iki kat fazladır. Somatoform bozukluklara aynı zamanda duygudurum ve kaygı bozuklukları sıklıkla eşlik etmektedir. Bazı kişiler farklı farklı belirtileri hayatlarının önemli bir bölümünde yaşıyorlardır. Örneğin, mide ağrıları, baş ağrısı ve eklem ağrıları aynı kişide görülebilir. Somatik belirtiler kişinin vücudunda uzun yıllar kalıcı olarak yer almaktadır.

Somatoform Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?

  • Tıbbi olarak açıklayamadığımız fiziksel yakınmaların olduğu türe Somatizasyon Bozukluğu denir.
  • Üzüntü, korku, utanç ve öfke gibi birçok ruhsal sıkıntının konuşamama, bayılma, felç, güçsüzlük ve duyu kaybı gibi fiziksel problemlere dönüşmesi olarak adlandırdığımız soruna Konversiyon Bozukluğu denir.
  • Hipokondriazis ise önemli bir hastalığa yakalandığına yönelik aşırı korku duymasıdır.

Ağrı bozukluğunda ise, kişilerin vücudunun belirli bir bölgesinde şiddetli ve aralık vermeden süregelen ağrılar görülmektedir. Bu somatoform bozukluk çeşidinde genellikle ilk olarak bel fıtığı gibi fiziksel bir sebep gözlemlenmektedir. Ancak fiziksel sebep ortadan ameliyat gibi bir takım yöntemlerle kaldırılsa dahi ağrılar devam etmektedir.

Kişilerin kanser gibi ağır bir hastalığa yakalanmış olma korkusu yaşadığı rahatsızlıklara ise Hipokondriyak bozukluk denir. Kişinin vücudunda olan belirtiler, o ağır hastalığın belirtileriymiş gibi düşünülür. Kişi hastanede doktor tarafından yapılan muayene ve tetkikler sonucunda o ağır hastalığa sahip olmadığını öğrense dahi belirtiler çok kısa bir süre sonra tekrar ortaya çıkacaktır.

Somatoform bozukluğu meydana getiren birden çok sebep vardır. Bozukluğu meydana getiren süreç ise bu birden çok sebebin birbirile etkileşimi ile gerçekleşir. Somatoform bozukluklarda kişi, normalde gerçekleşen bedensel işlevleri daha şiddetli algılar. Somatoform bozukluklarda herkes için değişiklik gösterecek şekilde stres vb. bazı tetikleyici unsurlar mevcuttur. Bu tetikleyici unsurlar da fiziksel belirtilere sebebiyet verir. Kişinin kalbi daha hızlı atmaya başlar, kişi gerginlik yaşar veya mide ağrıları çeker. Sonucunda bazı kişiler kendi kendine “Bu ne anlama geliyor? Bende hangi hastalık var?“ diye sorarlar. Unutulmamalıdır ki kişi, rahatsızlıklarına dikkatini ne kadar yoğunlaştırırsa, rahatsızlıkların şiddeti de o kadar artar.

Bu bozukluklara sahip bireyler, belirtilerin sebebinin bulunması için yineleyen şekilde hastanelere başvururlar ancak ilgili hekimler tarafından yapılan tetkikler neticesinde hekimlerin sonuçları temiz şeklinde yorumlaması kişide herhangi bir olumlu etki yaratmaz. Hekimlerin yineleyen şekilde onlarla ilgilendiğini varsayarak bir hastalıkları olduğu düşüncesini kendi kendilerine doğrularlar. Bazıları da kendine özen göstererek çözüm bulmaya çalışırlar. Örneğin; ağrıları azaltmak için fiziksel faaliyetlerden uzak dururlar. Bu uzak durma davranışı kısa bir süre için işe yarasa da, uzun vadede kişinin daha da kötüye gitmesine ve böylece diğer duyu bozukluklarına neden olur.

Başlangıçta bu denli şiddetli olmasa da kişinin dahil olduğu bu kısır döngü sebebiyle kişinin belirtileri zaman geçtikçe daha da kötüye gider ve kişinin hayatını ciddi derecede olumsuz yönde etkiler. Genetik geçiş ve travma kaynaklarının somatoform bozukluklar için risk oluşturan etkenler olduğu düşünülmekle birlikte henüz tam sebepleri bilinmemektedir.

Somatoform Bozukluklar Konusunda Psikolojik Destek Nasıl İşe Yarar?

  • Somatoform bozukluğu olan kişilerde psikoterapi oldukça önemli bir etki sağlar. Fiziksel rahatsızlıklarıyla başa çıkma konusunda etkili olduğu kadar günlük aktivitelerini ve işlerini yürütebilmelerine yardımcı olur. Örneğin; nefes egzersizleri ile kişinin hissettiği ağrı farklı bir yöne kaydırılabilir. Kişi rahat bir şekilde oturur ve gözlerini kapatır. Burnundan aldığı nefesin vücudunda izlediği yolu takip etmesi istenir. Kişi tamamen gevşeyerek belirtilen yönergelere uyarak egzersize başlar. Kişinin aklına ağrı ile ilgili bazı düşüncelerin veya hislerin gelebileceği ancak bu düşüncelere değil nefesine odaklanması istenir. Ardından odada duyulan bazı seslere odaklanması istenir ve daha sonra odak noktası tekrar nefese kaydırılır. Bir süre sonra bu kez de vücuduna dokunan nesnelere odaklanması istenir. Bu taktığı kemer, giydiği ayakkabı veya oturduğu koltuk olabilir. Ardından tekrar nefes odaklanması istenir kişiden. Ağrı veya ağrı düşüncesi tamamen ortadan kalkmasa bile bu tip tekniklerle kişinin ağrıya odaklanmaması sağlanabilir. Gevşeme egzersizlerine ek olarak, kişinin duyguları, düşünceleri ve sonuçta gerçekleşen davranışları üzerine çalışılır. Olumsuz düşüncelerin olumlu düşünceleri ile yer değiştirmesi hedeflenir. Aynı zamanda ilaç tedavisi de somatoform bozukluklarda kişiye yardımcı olabilir. Bu noktada, uzman hekim gerekli tanıyı koyduktan sonra kişinin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak ilaç tedavisini başlatacaktır.

Çevresindeki Kişiler Nasıl Yardımcı Olabilir?

Kişi, fiziksel bir takım yakınmalarını çevresindeki insanlara aktardığında ilk olarak yaşadığı durumu abarttığı yönünde bir tepkiyle karşılaşılır. Örneğin; karnının sağ alt kadranında ağrı hisseden kişi yakınlarına bu durumu belirtir ve internetten araştırdığı kadarıyla apandisit olabileceğinden endişe ettiğini belirtir. Bir süre sonra aile kişiyi acile götürür ancak kişiye yapılan muayene sonucunda acil bir durumun olmadığı ortaya çıkar. Kişi yakınmalarının devam etmesi üzerine ertesi gün iç hastalıkları uzmanına gider ve yine tetkikler yapılır ve doktor kişinin fiziksel herhangi bir hastalığı olmadığını açıklar ancak bu cevap kişiyi kesinlikle tatmin etmeyecektir. Psikolojik destek almadıkça ve bunun psikolojik kökenli olduğu yönünde farkındalık kazanmadığı sürece yineleyen şekilde fiziksel bir hastalık aramaya devam edecektir. Hastanın çevresindeki kişilerin bu hastalığı tanıması ve kişinin hasta olduğunu anlaması oldukça önemlidir. Ancak şunu unutmamak gerekir ki, kişiyi tümüyle koruma altına almak, kişinin bütün görev ve fiziksel sorumluluklarını onun yerine üstlenmek bu bozukluğun seyrini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu yüzden, hastanın yakınlarının bazen psikoterapi süreçlerine dahil olmaları ve hastalık belirtileri hakkında görüşeceği uzman tarafından bilgilendirmeleri gerekmektedir.

 

Şimdi Randevu Alın!

klinik psikolog onur aydın kimdir? istanbul uzman psikolog

Mentalium Psikoloji Kadıköy psikolog alternatifleri arasında öne çıkan bir psikolojik danışmanlık merkezidir. Eğer aradığınız İstanbul psikolog seçenekleri arasında uygun fiyatlı, etik çalışan ve kurumsal bir merkez ise bizi tercih edebilirsiniz.

Mentalium Psikoloji © 2024. Tüm Hakları Saklıdır.