Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), obsesyon olarak adlandırdığımız takıntılı fikir veya düşünceler ile kompulsiyon olarak adlandırdığımız tekrarlayıcı davranışlardan oluşan bir ruhsal bozukluktur. Obsesyon (takıntı) dediğimiz düşünceleri kişi kontrol edemez ve zihnine dahil olmasına engel olamaz. Obsesyon olarak adlandırdığımız bu düşünceleri kişi aslında mantıksız olarak değerlendirmektedir. Üstelik bu düşüncelerden rahatsız olmakta ve bunları istememektedir. Bu rahatsızlık hissi kişide ciddi oranda kaygı ve huzursuzluğa neden olur. İşte burada Obsesif Kompulsif Bozukluğun ikinci bileşeni devreye girer ve kompulsiyon (zorlantı) olarak adlandırılır. Kompulsiyon ise obsesyonların yol açtığı aşırı huzursuzluk ve kaygıyı azaltabilmek amacıyla kişinin gerçekleştirdiği tekrarlayıcı davranışlardır. Kısaca kişi obsesyonun üstesinden gelebilmek için kompulsif davranışları sergiler. Kısa süre için rahatlar ancak kısa bir zaman sonra tekrar aynı hisleri yaşamaya devam eder. Yazımızın devamında obsesif kompulsif bozuklukta en sık gördüğümüz temizlik takıntısını inceleyeceğiz.
Temizlik Takıntısı (Temizlik Obsesyonu)
Temizlik takıntısı, bireyin vücudunun ve kıyafetlerinin kirleneceğine, vücuduna mikrop veya virüs bulaşacağına yönelik düşüncelerdir. Temizlik takıntısına sahip olan kişi vücudunun devamlı pislendiğini düşünür. Kıyafetlerinin herhangi bir etken olmamasına rağmen kirlendiğini ve herkese kıyafetleri sebebiyle rezil olacağını düşünebilir. Bu nedenle üzerinde ciddi bir huzursuzluk ve kaygı vardır. Bu kaygı ve huzursuzluk hissi kişiyi ciddi anlamda olumsuz yönde etkiler ve rahatsız eder. Yaşadığı rahatsızlık hissinden kurtulabilmek amacıyla da bazı davranışlar sergilemeye başlar. Temizlik takıntısının verdiği rahatsızlık ve kaygıyı dindirebilmek amacıyla sergilenen yineleyici davranışlara da kompulsiyon (zorlantı) deriz. Örneğin; temizlik takıntısı olan kişi ellerinin sürekli kirlendiğini düşünür. Yinelenen şekilde ellerini yıkamak zorunda kalır. Ellerini yıkadığı anda kısa süreliğine rahatlama hissini yaşar ancak bu his çok kısa sürmektedir. Tekrar ellerini yıkama ihtiyacı hisseder çünkü elleri her daim kirlidir onlara göre.
Fiziksel Sorunlar Ortaya Çıkar
Temizlik takıntısı, bu ruhsal bozukluğu yaşamayan birçok kişiye zararsız gelebilir. Temizlik imandan gelir söylemiyle hareket etmek obsesif kompulsif bozukluk için çok da doğru bir yaklaşım değildir. Temizlik takıntısı bulunan kişinin ruhsal sorunları kadar fiziksel bazı sorunları da oluşmaya başlar. Örneğin; ellerinin devamlı kirli olduğunu düşünen kişi sürekli ellerini yıkama ihtiyacı hisseder. Ellerimiz normal olarak adlandırabileceğimiz sıklığın çok üzerinde ve çok sert bir şekilde temizlendiği zaman ciddi şekilde tahriş olabilir.
Ruhsal Açıdan Zorlanır
İşte bu noktada artık obsesif kompulsif bozukluk kişiye yalnızca ruhsal değil, aynı zamanda fiziksel bazı sorunlar da yaratmaya başlamıştır. Kişinin temizlik takıntısını ortadan kaldırabilmek amacıyla gerçekleştirdiği kompulsif davranışlar sonucu kişi ruhsal açıdan da oldukça fazla yıpranır. Çok fazla yorulur ve yorgunluktan dolayı da uykusu kaçabilir. Uykusuzluk kişinin aile, iş ve sosyal yaşantısını olumsuz etkileyebilir. Tüm gününü temizliğe ayırdığı için başka aktiviteleri gerçekleştiremez. Partneri ile kompulsiyonları sebebiyle sürekli tartışmalar yaşayabilir. Bu nedenle temizlik takıntısı olan kişinin hem obsesyonları hem de kompulsiyonlarından ötürü kişinin tıbbi ve ruhsal olarak destek alması gerekmektedir.
