Tükenmişlik sendromu, ilk kez 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından tanımlanmıştır. Kişinin kendini başarısız, yıpranmış, yorgun, enerjisi azalmış/kalmamış ve tükenmiş hissetmesiyle beraber seyreden bir ruhsal bozukluktur. Tükenmişlik sendromu genellikle kapasitesinin üstünde iş yapması beklenen veya sosyal hayatında kapasitesinin üzerinde sorumluluklar yüklenen kişilerin yaşadığı bir ruhsal sorundur. Yazımızın devamında tükenmişlik sendromunu birçok yönden detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Kimlerde Daha Çok Görülür?
Sağlık çalışanları
Emniyet ve ordu çalışanları
Öğretmenler
Orta veya üst düzey yöneticiler
Kurum ve alanları fark etmeksizin müşteri hizmetlerinde çalışanlar
Akademisyenler
Bilim insanları
Banka çalışanları
Hukukçular
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri
Kişinin kendini yorgun ve bitkin hissetmesi
Kişinin bedeninde uyuşma ve karıncalanmalar hissetmesi
Kişinin bedeninde meydana gelen ağrılar (Baş ağrıları dahil olmak üzere)
Aşırı uyku veya uykusuzluk
Vücutta sık sık terleme görülmesi
Sık sık hasta olma (grip vb. bağışıklığın çökmesiyle bulaşan hastalıklar)
Yüksek tansiyon
Mide bağırsak sorunları yaşanması
Sık tuvalet ihtiyacı
Egzama gibi bazı rahatsızlıkların baş göstermesi
Nefes almada güçlük
Göğsün sıkışması hissi
Kişinin kendini umutsuz ve çaresiz hissetmesi
Alınganlık
Sınırlanmışlık hisleri
Öfke patlamalarının yaşanması
Eleştirilere karşı aşırı öfkeli tepkilerin ortaya çıkması
Özgüven kaybı
Çevresindekilere hakaretlerle karşılık verme
Aşırı şüphe
Depresif belirtilerin görülmesi
Kişinin kendini suçlu hissetmesi
Sorumluluğu altındaki işleri boşlama eğilimi
Bir şeyler çalma eğilimi
İş yerine karşı soğukluk ve sonucunda uzaklaşma
Özbakımın azalması
İş ortamında düzenin yitirilmesi
Çalışma performansında düşüş
İş ve sosyal hayatta arkadaşlarıyla daha seyrek görüşme
İş yaşamında yaşanan tatmin eksikliği
İşten istifa etmek
Tecrübesi olmadığı iş alanlarına girmek
Tükenmişlik Sendromuna Karşı Ne Yapmalı?
Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirmeniz gerekir. Örneğin; kahvaltı yapmadan işe gitmemeli ve fast food yemeklerden mümkün olduğunca kaçınmalı. Yapabildiğiniz kadar açık havada yürüyüşler yapmaya çalışın. Bir spor salonuna yazılmaya çalışın. Programlı şekilde spor yapmak çok önemlidir. Kendinize yeni hobiler edinin ve bunları yapabilmek için bir program geliştirin. İş yaşamında başarısızlıklarınız varsa kendinizi eleştirip suçlayacağınıza başarısızlıkların sebebini araştırmalısınız. Nerede hata yaptığınızı anladıktan sonra onu nasıl düzeltebileceğinizi düşünün. Yapılan hataların düzeltilmesi sonucu başarı grafiğiniz artacaktır. Başarı grafiğiniz sizin tüm çabalarınıza karşı değişmiyorsa, başarı sağlayabileceğiniz diğer alanlara yönelmeyi deneyin.
Yukardaki belirtilerini gördüğümüz tükenmişlik sendromunu yaşayan kişiler bu durumdan yalnızca profesyonel destek alarak kurtulabilirler. Duygudurumun düzenlenmesi konusunda tıbbi destek alınması gerekmektedir. Psikiyatristin uyguladığı ilaç tedavisi göz önüne alınmalıdır. Ancak tükenmişlik sendromunda yalnızca ilaç tedavisi çözüm sunmaz. Psikolojik destek sayesinde baş etme yöntemleri, olumsuz düşüncelerle çalışma vb. yöntemlerle tükenmişlik sendromunun üstesinden gelebilirsiniz.
