Ebeveynlerin çocuklarının tuvalet eğitimini vermeleri için belirli bir zaman geçmesi gerekir ancak birçok ebeveyn bu süre konusunda tereddüt yaşamaktadırlar. Tuvalet eğitiminin verilmesi için belli bir fiziksel ve zihinsel gelişimin gerçekleşmesi gerekmektedir. Eğer ebeveyn bu eğitimin verilmesi gereken zamandan önce tuvalet eğitimini vermeye kalkarsa, bu durum çocuğa fayda yerine zarar verecektir. Birçok ebeveyne göre çocuklar tuvalet gereksinimlerini kendi kendilerine çözmelidirler ancak tuvalet alışkanlığının edinilmesi bir süreçtir ve çocuğun kas kontrolüne ihtiyacı vardır. Bazı aileler henüz daha olgunlaşma zamanı gelmeden tuvalet alışkanlığı için çocuğu zorlamaktadır ancak aileleri tarafından tuvalet alışkanlığı kazanması için zorlanan çocuklarda ileri yaşlarda bir tepki olarak altlarını ıslatma vb. bazı davranışlar görülebilir. Benzer şekilde, bu çocuklarda ileride davranış bozuklukları gözlemlenebilir.
Uygun Yaş Var Mıdır?
Birçok bilimsel kaynak çocukların 20 aylık olduğunda fiziksel ve zihinsel olarak tuvalet eğitimine hazır olduklarını söylemektedir ancak bazı çocuklarda ise bu süre 18. aydayken bazı çocuklarda ise 24.ayda ancak bu olgunluğa erişilebilmektedir. Ebeveynler bu konuda kararsızlığa düştükleri için yazımızın devamında fiziksel ve zihinsel hazırlık süreçleri ve çocuğun bireysel olarak ne zaman hazır olabileceği üzerine tartışmak istedik. Ailelerin kendi kendine sorması gereken ve çocuğun sağlaması gereken üç koşul vardır. Birincisi, çocuğunun idrar kontrolünün ne düzeyde olduğunun saptanması gerekir. İkincisi, çocuğun fiziksel gelişiminin tuvalet eğitimine uygun olup olmadığı kararlaştırılmalıdır. Son olarak, zihinsel gelişimin tuvalet eğitimi için yeterli olup olmadığı üzerine düşünmek gerekir.
İdrar Kontrolü Nasıl Yapılır?
Peki aileler çocuğun idrar kontrolünü nasıl gözlemleyebilir? Öncelikle çocuk, idrarını az miktarda ve defalarca yapmaktansa birkaç kez ancak yeterli miktarlarda yapıyorsa bu önemli bir koşuldur. İkincisi, ebeveynler yaklaşık 2,5-3 saat aralıklarla çocuğun altını kontrol ettiğinde kuru olduğunu gözlemliyorsa bu da önemli bir tuvalet eğitimi koşuludur. İdrar kontrolü konusunda son koşul ise tuvalet gereksinimi olduğunda davranışları ve mimikleriyle durumu ifade edebilip edemediğidir. Bu koşullardan birinci ve ikincisinin var olması durumunda çocuğun idrar kontrolünü yapabildiğini göstermektedir. Üçüncü koşul ise birçok çocuğun 20 ay civarında mimiklerini kullanamaması sebebiyle kesin bir kriter olarak kabul edilemez.
Ebeveynler Bunları Düşünmeli…
Ebeveynlerin çocuklarının tuvalet eğitimi almaya hazır olup olmadıklarını değerlendirmeleri için iki alanda bazı sorular sormaları gerekmektedir. Bu alanlardan biri çocuğun fiziksel olarak hazır olup olmaması iken diğeri ise zihinsel olarak tuvalet eğitimine hazırlığı ile ilgilidir. Çocuğun tuvalet eğitimine fiziksel açıdan hazırlığını değerlendirmek için öncelikle el ve parmakların birçok nesneyi kavrayabilmek için yeteri kadar gelişmiş olup olmadığına bakmak gerekir. Oyuncaklarının parçalarını çıkarıp takabilme yetisini kazanıp kazanmadığına bakılmalıdır. Eğer bu sorular olumlu şekilde cevaplanabiliyorsa o zaman tuvalet eğitimine hazır olduğuna yönelik işaretlerden birini gösteriyor demektir. Çocuğun tuvalet eğitimine hazırlık sürecinde fiziksel olgunluğu kadar zihinsel olgunluğu da önemlidir ve mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Tuvalet eğitiminde zihinsel gelişimin gerekliliği önemlidir çünkü tuvalet eğitimi ile kazandırılacak beceri, beynin bir vücut fonksiyonunu kontrol görevidir. Bu görevin yapılabilmesi için de beynin yeterli olgunluğu erişmesi gerekecektir. Tuvalet eğitiminin gerçekleşmesi için çocuğun ebeveynleri tarafından verilecek bazı talimatları alacak kadar olgunlaşmış olması gerekir. Aşağıdaki maddelere EVET cevabını veriyorsanız, çocuğunuz zihinsel açıdan tuvalet eğitimi almak için yeterli zihinsel olgunluğa ulaşmış diyebilirsiniz.
- Bazı basit işleri yaparken benim yaptıklarımı taklit edebiliyor.
- Ondan bir oyuncağı getirmesini istedim ve o oyuncağı başarıyla getirebildi.
- Kulak, burun, ağız vb. yüzündeki organları işaret edebiliyor.
- Bir oyuncağını veya bir nesneyi bir yere koyarken düzgün şekilde yerleştirebiliyor.
- Evin bir odasına kendi başına gitmekte zorlanmıyor.
Çocuğunuz bu saydıklarımızı yerine getirebiliyorsa o zaman zihinsel açıdan da tuvalet eğitimine hazır diyebiliriz. Tuvalet alışkanlığını kazandırma noktasında aileler çok aceleci davranabiliyorlar. Üstelik bazı ebeveynler bu konuda çocuklarını başka çocuklarla da kıyaslayabiliyorlar. Unutulmaması gereken şey, her çocuğun farklı olduğu gibi çocukların gelişim süreçlerinin de farklı olduğudur. Bir çocuk 20. ayda tuvalet eğitimine hazır hale gelebiliyorken bir diğer çocuk 24.ayda bu eğitime hazır hale gelebilir. Bir komşunun veya arkadaşının çocuğu daha önce tuvalet eğitimine hazır hale geldi diye çocuğunuzu eleştirmek veya onu zorlamak çok daha kritik ruhsal sorunlara yol açacaktır.