Yetersizlik Hissini Aşmanın 6 Yolu
Yetersizlik ile ilgili duygular, kişinin yaşamını engelleyen ve sosyal ve mesleki yaşamdaki mutsuzluk nedenlerinden biri olan hislerdendir.
Peki sizin yetersizlik duygularınız nelerdir? Yetersizlik hissi günümüzde sık sık görülen olumsuz duygulardan birisidir.
Yetersizlik hissini aşmak mümkün müdür? Yetersizlik duygusu ile baş etme konusunda neler yapabiliriz? Yetersizlik hissi neden olur?
İşte bu soruların cevapları ve yetersizlik hissi ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi yazımızda bulabilirsiniz.
Eğer siz de kendinizi yetersiz veya başarısız hissediyorsanız, o zaman uzman psikolog kadromuzdan destek alabilirsiniz.
Yetersizlik Nedir?
Yetersizlik hissi, psikolojide tanımlandığı gibi, bu olumlu niteliklerin farkına varamama, bu olumlu nitelikleri ve insanın görünür ve gösterilebilir tüm yeteneklerini reddetmesidir.
Yeteneğime rağmen, kendimi rahat ve başarılı hissetmiyorum diyebilirler. Yetersiz duygular yaşayanlar, “Bu işte başarılıyım” ve “Bu ilişkide iyiyim” diye kendilerine itiraf edemezler.
Yaptıklarından, başardıklarından ve elde ettiklerinden asla tatmin olmaz ve her zaman kusurlu ve yetersiz hisseder.
Ara sıra veya sıklıkla uygunsuz duygular yaşayan insanlar kendilerini başkalarıyla karşılaştırır ve kendilerini aşağılık olarak görürler.
Karşılaştırma maddi veya manevi olabilir. Başkaları maddi güçleri, paraları ve arabaları için yetersiz bulabilir veya birileri daha başarılı olduğu için yetersiz bulabilir.
Bazı insanlar bazen kendilerini yetersiz hissederken bazıları ise dünyayı dolaşırken kendilerini hep yetersiz hissederler.
Ancak şunu bilmelisiniz ki dünyadaki en kendine güvenen insanlar bile bazen kendilerini yetersiz hissederler.
Yetersizlik hissi kronikleştiğinde ve bir kişinin hareket aralığını sınırlamaya başladığında, bu onların ele alınması gerektiği anlamına gelir.
Yetersizlik Hissi Neden Olur?
Peki bu yetersizlik hissi neden olur? İnsanların deneyimleri ve bunun sonucunda ortaya çıkan içsel duygular kendilerini yetersiz hissetmelerine neden olabilir.
Herkesin hayat hikayesi aynı değildir ve yetersizlik duygularını içeren birçok durum farklı kişisel deneyimlerden veya duygulardan kaynaklanabilir.
Bazen bu deneyimler veya duygular yüzeyin altında olabilir ve sonuçta ortaya çıkan hayal kırıklığı hissi daha büyük bir sorunun belirtisi olabilir.
Araştırmalara ve yayınlanan makalelere göre kronik depresyon için gelişim temeli çocuklukta atılmaktadır.
Yetersizliğin tohumları, anne babası aynı fikirde olmayan ve sürekli eleştirilen, okulda başarılı olamayan ve yaşıtları tarafından kabul görmeyen çocuklara ekilir.
Adler ise yetersizlik hissi gelişiminin çocuklarda organ ve uzuv eksikliğiyle doğumu, çocuğun şımartılması veya terk edilmesi ile ilgili olduğunu savunmaktadır.
Organlarının çalışmıyor olması, kendisinden daha güçlü olanlara bağımlı olma ihtiyacı ve başkalarına bağımlı olmanın verdiği acı nedeniyle çocuk, başkalarıyla kurduğu ilişkilerde yetersizlik duygusu yaşar.
Çocuğu şımartmanın, yetersizlik duygularının gelişmesinin bir başka nedeni olduğu söylenir.
Şımartılan çocuk istediğini çaba harcamadan elde etmeye alıştığından, çevre tarafından değer görmemeyi, kendini dışlanmış, soyutlanmış, terk edilmiş hissetmeyi kendisine haksızlık olarak görür.
Her zaman almaya alışan çocuk, vermeyi hiçbir zaman öğrenememiştir ve çocuk, her zaman başkaları tarafından verilmek ve hizmet edilmek arzusuyla, bu nedenle bağımsızlığına sahip olamamaktadır.
Yetersizlik duygusunun kaynağını oluşturan üçüncü deneyim ise çocuğun terk edilmesidir.
Terk edilmiş çocuklar, sevgi ve başkalarıyla yaşamanın ne anlama geldiği hakkında hiçbir şey öğrenmezler.
Bu çocuklar hayatta zorluklarla karşılaştıklarında, genellikle başkalarının yardımını ve bu zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olacak kendi güçlerini hafife alırlar. Her zaman başkalarından şüphelenirler.
Bir annenin çocuğuna vermesi gereken ilk şey, anne ve bebek arasında güvene dayalı bir bağ kurması, ardından bu güvenin derinleşmesini ve tüm çevrenin güvenini de içine alacak şekilde büyümesini sağlamaktır.
Çocuklukta engellilik yaşayan bazı kişiler, yetişkin olduklarında ulaşılması zor hedefler koyar ve bu hedeflere ulaşamamak, kişiyi yetersiz hissettirebilir.
Ayrıca, toplumun çoğunluğunun sahip olduğu güzellik, güç, şöhret ve zenginlik standartları da dahil olmak üzere sosyal medya paylaşımlarında yetersizlik duygularının nedenleri vardır.
Ayrıca, başkalarını mutlu, başarılı, güçlü ve yetkin olarak görmek, kendimizi başkalarıyla karşılaştırmamızı sağlayabilir ve bu karşılaştırmalar bizi incitebilir.
Zaten başkalarını, kendi güçlü yanlarımızı ve başarılarımızı yargılama eğilimimiz vardır.
Yetersizlik Şeması Yaşayanlar Ne Hisseder?
Ağzımızdan çıkan her kelimede, hatta her düşüncemizde kesinlikle psikolojik bir geri bildirim görebilirsiniz.
Dolayısıyla zihinlerde oluşan her olumsuz düşünce aslında o düşünceye göre şekillenmemizi sağlar.
Bir şeyi yapma endişesi, bir şeyi yapamayacağımızdan korkmak ya da bir şeyde başarısız olacağımızı düşünmek aslında aynı anda bu olaylara neden olur.
Bir şeyi yapamayacağınızı kabul etmek, bir şeyi yapmaktan korkmak ve sürekli olumsuz düşünceler aşılamak ve kendinize yapamayacağınızı söylemekle aynı şey değildir.
Elbette belli bir noktaya kadar her alanda uzmanlaşmak mümkündür. Elbette belirli alanlarda başarısız olmanız veya aynı uzmanlık seviyesini göstermemeniz normaldir.
Farklı alanlarda gösterdiğiniz uzmanlığı başka bir alanda gösterememeniz, daha aşağı olduğunuzu değil, başka bir alanda daha iyi olduğunuzu gösterir.
Burada olaya hangi taraftan yaklaştığınız ve kendinizi nasıl değerlendirdiğiniz çok önemlidir.
Yetersizlik hissi de zaten bu değerlendirmeler neticesinde ortaya çıkar. Arkadaşınız o gün çok iyi bir terfi almış olabilir.
Kapı komşunuzun oğlu gerçekten iyi bir üniversiteye girmiş olabilir, sizin oğlunuz ise daha düşük puanlı bir üniversiteye gitmiş olabilir.
Eşiniz sizden daha yüksek maaş alıyor ve erkek kardeşiniz sizden daha yüksek bir pozisyonda çalışıyor olabilir.
Bu, sizin başarısız ve yetersiz olduğunuz anlamına gelmez. Herkesin hayat tecrübesi farklıdır, hayata tutunma şekli, seçtikleri ve aldıkları yollar farklıdır.
İnsanların hayatta yaşadıkları ve izledikleri yollar birbirinden tamamen farklıdır. Aynısı sizin için de geçerlidir elbette.
Aynı ailede büyümüş olsanız ve aynı ebeveynlere sahip olsanız bile, iki kardeşin hayatları çoğu zaman tamamen farklı olabilir.
Bu nedenle, kendinizi başkalarıyla karşılaştırırken, her yaşamın bir sonrakinden benzersiz olduğunu unutmayın.
İnsanların başarısı, zamanla içinde yaşadıkları en iyi koşullara uyum sağlamasına bağlıdır.
Zamanla kendi kabuğunuzu kırabilir ve bir sonraki başarıyı elde edebilirsiniz.
Diğerlerinden çok daha büyük başarılar elde edebilirsiniz. Başarısızlıkları başarıya giden sıçrama tahtalarına dönüştürebilirsiniz.
Yetersizlik hissi artık yaşamınızı olumsuz etkilemeye başlamışsa bu stratejiyi yürütemez hale gelirsiniz.
Yaptığınız bir işte başkalarından olumlu ya da olumsuz düşünceler aldığımız zamanlar mutlaka vardır.
Yeni bir işe başlamak, yeni bir ticari sürece girmek veya evlenmek olabilir. Bu noktada karşınızdakinin sizinle ilgili izlenimi çok önemliyken, olumsuz bir söz sizi nasıl etkiler, değil mi?
Kendi ağzından bir şeyi kendine söylemekle, bir başkasının sana aynı şeyi söylemesi çok farklı şeylerdir.
Karşı taraftan gelen olumsuz geri bildirimler, sizde yetersizlik duygularını tetikleyecek ve kafanızda harikalar yerine yetersizliği yaratacaktır.
Bu durum kendinize olan güveninizi kaybetmenize, uzun vadede ise cesaretinizin kırılmasına neden olacaktır.
Zamanla bir adım geri atmaya başladığınızı anlayacaksınız çünkü bu işin üstesinden gelememe diye düşünmeye başlarsınız.
Yetersizlik hissi, çevrenizdeki insanların sizde yarattığı yansımalar nedeniyle olur.
Çocuklara çocukluk döneminde getirilen kısıtlamalar da bu dönemde çocuğun kişisel gelişimi açısından önemlidir.
Sen sadece bir çocuksun bu işi yapamazsın denilmesi bile yetersizlik hislerini tetiklemeye yeterlidir.
Bu işi anlamıyorsun demek yerine çocuğun gelişimi için neyin gerekli olduğunu gösterin ve merakından taviz vermeden ona yardım edin.
Böylece gelecekte kendinden emin bir birey yetiştirmek elinizde olacaktır.
Çocuğa her zaman bir şeyler yapması gerektiğini ya da bir şey yapmaması gerektiğini söyleyen ebeveynler yetersizlik duygusunu ortaya çıkaracaklardır.
Etkinliği dengeli ve başarılı bir şekilde yürütmek büyük ölçüde kişinin kendi meselesidir.
Her şeyi en iyi şekilde yapmaya çalışmak kendinizi güvende hissetmediğiniz sürece, hayal kırıklığı duygularına neden olacaktır. Dağın zirvesine ulaştığınızı hayal edin.
Geriye dönüp baktığınızda çok zor zamanlar geçirmişsiniz. Çok zor mücadeleler vermişsin ama gözünüz başka bir dağa tırmananların mücadelelerinde.
Bu durum sizi yoran bir süreç olmaya başlar. Hatta bir süre sonra kendi başarınızı değersiz görmeye bile başlayabilirsiniz.
Bırakın bu şekilde düşünmeyi ve zirveye ulaşmanın keyfini çıkarın. İnsanın en büyük yanılgılarından biri, kendi işine tepeden bakmak ve bunu herkesin yapabileceğini düşünmektir.
Gerçekten büyük zaferler ve başarılar elde ettikten sonra bile bu işin herkes tarafından yapılabileceğine inanabilirler.
Bu hem kişinin özgüvenini zedeler hem de yetersizlik duygusu yaratmaya başlar.
Aslında, şu anda sahip olduğunuz başarılar, diğer insanların ulaşmak istediği hedeflerdir.
Her şeye yeniden başladığımız bebeklik ve çocukluk dönemine bir şeyler ekleyerek hepimiz ilerleme kaydettik.
Çok şey öğrendik ve uyguladık. Bu nedenle her birimizin öğrendiği, uyguladığı, uzmanlaştığı ve en başarılı olduğu alanlar farklılık gösterebilir.
Bazen herkes için kolay görünen bir iş, aslında birçokları için zordur. Her işin bir değeri vardır.
Unutmayın ki işiniz sizin için ne kadar değerliyse, o işten ne kadar keyif alırsanız, o işte o kadar başarılı olursunuz, kendinize olan saygınız o kadar artar.
Yaptığınız işi takdir etmek, kendinizi değerli hissetmenizi de sağlayacaktır. Bu da daha az yetersizlik duygusuna yol açabilir.
Yetersizlik Hissini Aşmak İçin Ne Yapmalı?
Yetersizlik hissini aşmak için neler yapılması gerektiğinden bahsetmemiz gerekmektedir.
Yetersizlik hislerinizin tam olarak nereden geldiğini anlamak, nasıl ilerleyeceğinizi ve güven inşa edeceğinizi anlamanıza yardımcı olur.
Kendinizi yetersizlik içinde hissediyorsanız, bu yetersizlik duyguları geçmişte gelişmiş olabilir. Bir dakikanızı ayırın ve neden yetersiz hissettiğinizi düşünün.
Neden yetersiz hissettiğinizi anladıktan sonra, bu temel nedenleri ortadan kaldırabilir ve onları iyileştirebilirsiniz.
Kendinizle Olumlu Konuşun
Bir ortamda nasıl konuştuğunuz, kendiniz hakkında nasıl hissettiğinizi etkiler. Kişinin algısını değiştirmesi, kişinin kendi kendisiyle konuşma şeklini değiştirmesiyle başlar.
Kendinizle nezaket ve empati ile konuşmak için daha çok çalışmanız gerekir.
Örneğin, bunu bir aynanın önünde yapabilir ve bir yere gitmeye hazırlanırken kendinizle ilgili olumlamaları ve yorumları tekrarlayabilirsiniz.
Kendinizle ne kadar olumlu konuşmaya inanırsanız, kendinizi o kadar iyi görürsünüz.
Olumsuz Kişisel Düşünce ve İnançlarınıza Karşı Gelin
Yetersizlik de dahil olmak üzere kendiniz hakkında olumsuz düşünceleri irdelemek faydalı olabilir.
Kendinizi yetersiz hissetmenize neden olan olumsuz düşünce ve inançları daha olumlu olanlarla değiştirmeniz gerekir.
Kendinizi nasıl algıladığınız üzerinde kontrolünüz olduğunu unutmayın. Doğru fikre dikkat ettiğinizden emin olmanız önemlidir.
Kıyaslamalardan Kaçının
Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayı bırakmalı, başkalarının sahip olduklarını ve başardıklarını karşılaştırmayı bırakmalı ve kendi hayatınızın ilerlemesine odaklanmalısınız.
Gurur duyabileceğiniz şeyi yapmayı seçin ve ilerlemenizi yalnızca geçmiş ilerlemenize bakarak ölçün.
Kendinizi başkalarıyla karşılaştırdığınızda, yetersiz ve kötü bulabilirsiniz. Yetersizlik hissi belki de en çok kıyaslamalar yoluyla ortaya çıkar.
Sadece İsteklerinizi Yerine Getirin
Zevk almadığınız veya kendinizi mutlu hissetmediğiniz şeyleri üstlenmeyin. Bunu yapmak sizi sadece hayal kırıklığına uğratır.
Dolayısıyla yapacağınız şeyler sizi mutlu etmeli ve zevk aldığınız şeye odaklanmalısınız.
Bu tür faaliyetler ruhsal durumunuzu geliştirmenize ve özgüveninizi geliştirmenize yardımcı olacaktır.
Yapamadıklarımızı kabul etmek sadece cesaretimizi kırar. Zevk aldığınız ve sizi mutlu eden şeylerin daha fazlasını yapmaya odaklanın.
Bunun gibi aktiviteler ruh halinizi yükseltmenize ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.
Bu, güven oluşturmaya başladığınızda başarıya giden yolda size yardımcı olacaktır.
Ulaşılabilir Küçük Hedefler Belirleyin
Çok fazla görev üstlenir ve bunları başarmaya çalışırsanız ve başarısız olursanız, kendi kendinizi yetersiz bulabilirsiniz.
Gerçek şu ki, daha küçük, daha ulaşılabilir hedefler belirleyerek ve üstlendiğiniz sorumlulukları bölerek daha iyi hissedersiniz. Sakin olmayı ve böylece yarışı kazanmayı unutmayın.
Şimdiki Hayat Tarzınızı Değiştirin
Egzersiz, diyet ve diğer yaşam tarzı seçimleri, genel zihinsel ve fiziksel sağlığın iyileştirilmesine katkıda bulunabilir.
Düzenli egzersiz yapmıyorsanız, uygun beslenme seçimleri yapın ve uykunuzu ve diğer sağlık alanlarınızı yönetin.
Bu, ruh halinizi iyileştirmenize ve zamanla kendinizi iyileştirmenize yardımcı olacaktır.
Yukarıdaki ipuçları iyi bir başlangıçtır, ancak bazı insanların bunları yaşamlarında uygulamak veya yetersizlik duygularının nedenlerini bulmak için daha fazla yardıma ihtiyacı olabilir.
Bu durumda alabileceğiniz en iyi yardım profesyonel yardımdır.
Bilişsel davranışçı terapi kaygımızın nereden geldiğini daha iyi anlamamıza, geçmişteki sorunları bırakmamıza ve başarılı olmak için gereken başa çıkma mekanizmalarından yararlanmamıza yardımcı olabilir.
Eğer siz de yetersizlik hissi yaşıyor ve bundan kurtulmak istiyorsanız bizden destek alabilirsiniz.