Alışveriş bağımlılığı; kişinin alışveriş yapma isteğine karşı koyamaması, giderek artan miktarlarda alışveriş yapması ve alışveriş yapmayı azaltma girişimlerinin başarısız olması ile belirgin bir bağımlılık türüdür. Bağımlılık genel anlamda kişinin bağımlı olduğu şey üzerindeki kontrolünü yitirmesi, bağımlı olduğu şeyi bırakma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması ve azalttığında yoksunluğunu yaşaması olarak tanımlanabilir. Alışveriş bağımlılığında da durum aslında bu şekilde seyreder. Hepimiz gündelik hayatımızda gıdadan giyime, teknolojiden seyahatlere, birçok konuda alışveriş yapıyoruz. Peki hepimiz alışveriş bağımlısı mıyız? Alışveriş bağımlıları neler yaşıyorlar? Yazımızın devamında alışveriş bağımlılığı belirtilerini ve kimlerin bağımlı olduğunu inceleyeceğiz.
Alışveriş Yapmayı Durduramazlar
Alışveriş yapmak doğal, sağlıklı ve gerekli bir davranış türüdür. Aynı su içmek, yemek yeme gibi bir ihtiyaçtır hepimizin hayatında. Bağımlılık noktasına geldiğinde ise kişiye gerek maddi gerekse manevi zararlar vermeye başlar. Tabi bu sadece alışveriş için geçerli değildir. Su bile belli bir miktarın üzerinde içildiğinde kişiye fizyolojik zararlar verebilir. Alışveriş bağımlılarının diğer alışveriş yapan insanlardan farkı ise alışveriş yapmayı durduramamalarıdır. Kendilerine belli bir kota belirleyip o miktarda veya sıklıkta alışveriş yaptıktan sonra duramazlar. Alışveriş yapmak da bir çeşit dürtüdür ve bağımlılık da bir dürtü kontrol bozukluğudur. Kişi dürtülerini kontrol edemez hale gelir ve sonucunda alışveriş üzerindeki kontrolü kaybeder. Bu nedenle ay sonunda kredi kartı ekstresinde maddi imkanlarının üzerinde rakamlarla karşılaşılabilir.
Aile İlişkileri Bozulabilir
Alışveriş bağımlısı ile aile üyeleri arasında ciddi tartışmalar yaşanabilir. Dürtülerini kontrol edememesi sonucu maddi imkanlarının çok üzerinde alışveriş yaptıktan sonra aileden ödeme konusunda yardım isteyebilir. Eşi, annesi veya babası ile sık sık tartışmalar yaşayabilir. Aile üyeleri bu konuda çok hassas davranmalıdır. Birçok aile aslında alışveriş bağımlılığının bir hastalık olduğu gerçeğini göz ardı etmekte ve yanlış bir yol izlemektedir. Bu sayede bağımlı ile aile arasındaki bağlar da yavaş yavaş kopmaktadır. Bu nedenle bu durumun bir beyin hastalığı olduğu ve kronik seyrettiği unutulmamalıdır. Bu hastalıktan kurtulmak için de mutlaka profesyonel destek alınmalıdır.
Sık Sık Yalan Söyleyebilirler
Alışveriş bağımlısı harcamalarını gizlemek için sıklıkla yalan söyleme yoluna başvurabilir. Örneğin; nakit para ile alışveriş yapan Ayşegül babasının okul harcı için verdiği para ile çok beğendiğini düşündüğü kıyafetleri alacaktır. Ancak birkaç kıyafet almak yerine alışveriş yapma arzunu kontrol edemeyerek tüm para ile alışveriş yapmıştır. Dolayısıyla babasının okul için verdiği para da tamamen harcanmıştır. Babasına bu durumu açıklayamayacağını düşünür ve parayı düşürdüğünü söyler. Daha önce babasına hiç yalan söylemediğini düşünen Ayşegül bu yalandan aslında memnun değildir ancak başka çaresi kalmadığını düşünmektedir. Bu yalan ilk olabilir ancak bir bağımlı için asla son olmayacaktır.
Yoksunluk Belirtileri Yaşarlar
Alışveriş bağımlılığında da diğer bağımlılık türleri için geçerli olan yoksunluk sendromu vardır. Bir davranışsal bağımlılık olduğu için belirtiler fiziksel değil daha çok ruhsal belirtilerdir. Bağımlı alışveriş yapamadığında kendisini mutsuz, umutsuz, çaresiz, değersiz veya huzursuz hissedebilir. Ayrıca öfkeli olabilir ve saldırgan davranışlarda da bulunabilir. Alışveriş yapamadığında öfke patlamaları yaşaması dahi mümkündür. Alışveriş yaptığı anda keyfi yine yerine gelmeye başlar çünkü o eksikliği gidermiştir. Bu nedenle hep alışveriş yapması gerekir ki bu da her sosyoekonomik seviyeden bağımlıyı zor bir duruma sürükleyecektir.
Bağımlılık Nedir? sorusunun cevabını öğrenmek için tıklayınız.
