Kişilik özellikleri uyuma dönük değilse, esneklikten yoksunsa, işlevsel bozukluğa ve öznel rahatsızlığa yol açıyorsa kişilik bozuklukları olduğundan söz edilir ve yardım alınması gerekir.
Kendinizde kişilik bozukluğu belirtileri olup olmadığını incelemek ve kişilik bozukluklarının nelere sebep olabileceğini öğrenmek için sayfamızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca kişilik bozuklukları ile mücadele edebilmek için hemen bizimle iletişime geçerek ilk randevunuzu alabilirsiniz.
Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik bozuklukları, bireylerin sosyal çevreleriyle olan ilişkilerini, gündelik yaşamlarındaki becerilerini oldukça olumsuz yönde etkileyebilen ve devamlılık gösterebilen bir ruh sağlığı bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Ayrıca kişilik bozukluğu bulunan bireylerin gündelik hayatlarındaki işlevselliklerinin bozulabildiği ve aynı zamanda kişilik bozukluğu bulunan bireylerin yoğun kaygı ve endişe hali içerisinde olabileceği belirtilmektedir.
Tüm bu bilgilere ek olarak, kişilik bozuklukları bireylerde meydana gelen sağlıksız düşünme sistemi ve bununla birlikte sağlıksız ve uygun olmayan davranışların sergilenebildiği zihinsel bir tür bozukluk olarak da ifade edilebilmektedir. Ayrıca kişilik bozukluğu gelişmiş herhangi bir bireyin diğer bireyleri ve olayları anlamlandırabilmelerinin özetle olaylar arasında bağlantı kurabilmelerinin oldukça güç olabildiği belirtilmektedir.
Kişilik bozukluğu geliştirmiş bireylerin bazıları içlerinde bulundukları durumu normal olarak karşılayabildikleri ifade edilmektedir. Bu bireylerin içlerinde bulundukları durumu, düşünce ve davranış biçimlerini doğal olarak görebildikleri belirtilmektedir. Ayrıca kişilik bozukluğu olan bu bireylerin yaşadıkları güçlüklerde kendilerini değil başka bireyleri hatalı ve suçlu görebildikleri ifade edilmektedir. Kişilik bozuklukları beraberinde bu olumsuz düşünceleri de getirebilmektedir.
Kişilik bozuklukları tanısı alan bireylerin toplumun bir çoğuna göre normal veya doğal olarak karşılanan düşünce ve davranışlardan farklı düşündükleri ve davrandıkları belirtilmektedir. Kişilik bozuklukları olan kişilerin diğer bireylerin normal olarak karşıladıklarından daha farklı bir bakış açısıyla durumları değerlendirdikleri ifade edilmektedir.
Ek olarak kişilik bozukluğu olan bireylerle ilgili yapılan akademik çalışmaların sonuçlarına göre, kişilik bozukluğu yaşayan bireylerde gündelik yaşamlarında karşılaştıkları zor olaylarla başa çıkabilme becerilerinin diğer bireylere kıyasla daha düşük olabildiği belirtilmektedir.
Ayrıca kişilik bozuklukları ile ilgili yapılan farklı araştırmaların bulgularına göre, kişilik bozukluğu yaşayan kişilerin kendilerinde herhangi bir sorun görmedikleri için tedaviye ihtiyaç duymadıkları belirtilmektedir. Kişilik bozukluğu yaşayan bireylerle ilgili yapılan bu çalışmanın sonuçlarına göre tedaviye gerek duymadığını düşünen bu bireylerin yaşamlarının pek çok farklı alanında zorluklar yaşayabileceği ifade edilmektedir.
Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Kişilik bozuklukları ile ilgili yapılan akademik araştırmalara göre, kişilik bozukluklarının pek çok farklı belirtisinin ve nedeninin olabileceği ifade edilmektedir. Tüm bu bilgilere ek olarak, kişilik bozukluğu tanısı olan bireyin hem kendisinin hem de yakın çevresinin oldukça güçlük yaşayabildiği, iş, okul ve özel yaşamlarında önemli zorluklar yaşayabildikleri belirtilmektedir. Ayrıca kişilik bozuklukları ile ilgili yapılan araştırma bulgularına göre, kişilik bozuklukları gelişen bireylerde ek olarak farklı kişilik bozuklukları belirtileri ve özelliklerinin olabileceği ifade edilmektedir. Kişilik bozukluğu belirtileri farklılık ve benzerlik taşımakla birlikte aşağıda yer alan kişilik bozukluğu belirtileri genellikle bireylerde ortak olarak görülebileceği ifade edilmektedir. Kişilik bozuklukları aşağıdaki şekillerde farklı isimlerle adlandırılabilir.
Paranoid Kişilik Bozukluğu
Paranoid kişilik bozukluğu için ‘’paranoyanın, şüphenin’’ en temel bileşeni olduğu ifade edilmektedir. Paranoid kişilik bozukluğu bulunan bireylerin diğer bireylere oldukça şüpheli ve güvensiz yaklaşabildiği belirtilmektedir. Paranoid kişilik bozukluğu olan bireylerin başka bireylere karşı şüphe içerisinde olabilme durumu çok belirgindir. Eğer bir kişide paranoid kişilik bozukluğu varsa başka kişilere karşı aşırı biçimde güvensizlik duyabilme durumu da olabilir. Başka kişilerin kendilerini kandırıp, aldatabileceğine yönelik düşünebilme durumu da paranoid kişilik bozukluğu varlığında görülebilir.
Paranoid kişilik bozukluğu tanısı olan kişilere baktığımızda eşlerine veya sevgililerine güvenememe halini de görebilmekteyiz. Paranoid kişilik bozukluğu için belirleyici etkenlerden biri de bu kişilik bozukluğu bulunan kişilerin eşleri veya sevgilileri tarafından aldatılabileceğini düşünmeleridir. Çevrelerinde gerçekleşen her durumu kendileriyle ilgili olarak düşünebilen kişilerde de paranoid kişilik bozukluğu görülme olasılığı artabilmektedir.
Eğer bir kişi paranoid kişilik bozukluğu tanısı alıyorsa yaşadığı olayları zaman zaman yanlış algılayabilmektedir. Ayrıca bireylerin olayları algılayış biçiminden dolayı karşı tarafa öfkeli ve zaman zaman saldırgan davranabilme durumu da önemli göstergelerden olabilir. Son olarak bireylerin sert ve katı tutumlar içerisinde olabilme durumu ve buna ek olarak başka kimselere karşı kin tutabilme hali de gözlemlenebilmektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Antisosyal kişilik bozukluğu bulunan bireylerin başkalarına karşı saldırgan ve agresif tutumlar gösterebildiği ifade edilmektedir. Ek olarak, başka bireylere ve canlılara zarar verme davranışları sergileyenlerin antisosyal kişilik bozukluğu sorunu yaşadığını da düşünebiliriz. Antisosyal bireyler ile ilgili yapılan akademik araştırma bulgularına göre, antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin sık sık suç işlediği, hırsızlık yapabildiği ifade edilmektedir.
Tüm bu bilgilere ek olarak, antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin sergiledikleri zarar verici davranışlardan herhangi bir suçluluk ya da pişmanlık duymadıkları belirtilmektedir. Bireylerin yalan söylemekten dolayı rahatsızlık duymamaları ve bununla birlikte sık sık yalan söyleyebilmeleri de sıkça karşılaşılabilen bir durum olmaktadır. Antisosyal kişilik bozukluğu bulunan kişilerin hırsızlık yapmaktan, çalmaktan dolayı herhangi bir rahatsızlık ve pişmanlık duymama ve bununla birlikte sık sık hırsızlık yapabilmeleri de olasıdır.
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde suç işleme oranlarının diğer bireylere oranla oldukça yüksek olduğu bilinir. Antisosyal bireylerin ayrıca çoğunlukla agresif ve şiddet içerikli davranışlar sergilemesi de sıklıkla karşılaşılabilen durumlar arasındadır. Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı alan kişilerde ayrıca başka bireylere bilerek ve isteyerek zarar verebilme ve bu zarar sebebiyle de keyif duyabilmeleri söz konusudur.
Antisosyal kişilik bozukluğu ayrıca başka canlılara (kedi, köpek gibi) bilerek ve isteyerek kasten zarar verebilme ve bundan ötürü haz duyabilme ile kendine gösterebilir. Antisosyal kişilik bozukluğu olanlarda başka bireyleri umursamama, değer vermeme veya yaptıkları olumsuz davranışlardan dolayı herhangi bir üzüntü veya pişmanlık duymama da sıklıkla görülebilir. Kişilik bozuklukları arasında kişinin eylemleri ve davranışları bakımından risk ve tehlikeyi en çok barındırabilecek olan antisosyal kişilik bozukluğu olabilir.
Şizoid Kişilik Bozukluğu
Şizoid kişilik bozukluğuna sahip bireylerin sosyal ilişkilerden uzak kalmak istediği ifade edilmektedir. Şizoid kişilik bozukluğuna sahip bireylerin genellikle tek başlarına, yalnız kalmak istedikleri belirtilmektedir. Şizoid kişilik bozukluğu olan bireyler genellikle tek başlarına, yalnız başlarına kalmayı isteyebilirler. Ayrıca sosyal ortamlardan uzak durmayı isteyebilirler. Şizoid kişilik bozukluğu olan bireylerin başka kişilerle görüşmek, konuşmak özetle sosyal ilişkilerde bulunmak istememeleri oldukça olasıdır.
Şizoid kişilik bozukluğu tanısı alan kişilerin duygularını karşı tarafa göstermekten kaçındıkları da sıklıkla görülür. Şizoid kişilik bozukluğu bulunan kişilerin sınırlı denebilecek kadar az duygu ifadeleri vardır. Duygularını belli etmedikleri gibi bu durum süreklilik de arz edebilmektedir. Bu kişiler genellikle herhangi bir aktiviteden zevk veya keyif alamazlar ve mümkün olduğunca da kaçınırlar. Şizoid kişilik bozukluğu bulunan bireylerin başka kişilerle oldukça az sohbet etme eğilimleri olabilir. Şizoid kişilik bozukluğu sosyal işlevselliğin ve sosyal iletişimin en az görüldüğü kişilik bozuklukları arasında gösterilebilir.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Şizotipal kişilik bozukluğu bulunan bireylerin ilginç ve tuhaf sayılabilecek düşünme sistemine ve davranış biçimine sahip olabildiği ifade edilmektedir. Ayrıca şizotipal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin batıl inançlara sahip olabildiği belirtilmektedir. Şizotipal bireylerin ilginç ve değişik sayılabilecek kıyafetleri tercih ettikleri gözlemlenebilir. Duygu durumlarının aniden ve keskin bir biçimde değişebildiği görülebilir. Ayrıca sosyal ortamlara karşı kaygı veya endişe duyabilirler. Kişilik bozuklukları arasında tuhaflığın en çok görülebildiği şizotipal kişilik bozukluğu olabilir.
Şizotipal kişilik bozukluğu bulunan kişilerde çoğunlukla ilginç ve tuhaf sayılabilecek davranış biçimleri vardır. Bunlara ek olarak, ilginç ve değişik olarak değerlendirilebilecek inançları vardır. Şizotipal kişilik bozukluğu bulunan kişilerin zaman zaman sesler duyabildiği ve diğer kişileri düşünce güçleriyle etkileyebileceklerine dair farklı inançları vardır. Bu kişiler çevrelerinde gelişen olaylara karşı sadece kendilerine özgü mesajlar barındırabildiğine dair inançlara da sahip olabilirler. Şizotipal kişilik bozukluğu tanısı olan kişilerde diğer kişilerle yakın ilişkiler kuramadıkları da gözlenmektedir.
Borderline Kişilik Bozukluğu
Borderline kişilik bozukluğu (sınırda kişilik bozukluğu) bulunan bireylerin ani ve keskin ruh değişimlerinin olabildiği ifade edilmektedir. Ayrıca sınırda (borderline) kişilik bozukluğuna sahip bireylerin madde kötüye kullanımı, fazla para harcama gibi davranışlar sergileyebildiği belirtilmektedir. Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerin sık sık ve aniden öfke patlamaları yaşayabilecekleri söylenmektedir. Ayrıca borderline kişilik bozukluğu bulunan kişilerde oldukça yoğun bir biçimde kararsızlık da hakim olabilmektedir.
Kendine zarar verme davranışı da borderline kişilik bozukluğu için en önemli göstergelerden biri olmaktadır. Kendine zarar verme davranışları arasında en tehlikeli olanı da intihar girişimleridir ve intihar davranışlarının sık sık görülebilmesi borderline kişilik bozukluğu bulunan kişilerde olasıdır. Bu bireyler genellikle gelecekte yalnız kalmaktan dolayı yoğun kaygı yaşayabilirler. Ayrıca terk edilmeye dair yoğun kaygı ve korku da duyabilirler. Kişilik bozuklukları arasında intihar riskinin en çok bulunduğu kategorilerden biri de borderline kişilik bozukluğu olarak görülebilir.
Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Kişilik bozukluğu tedavisi iki yolla gerçekleşmektedir. Bunlardan biri psikoterapi iken diğeri ise ilaç tedavisidir. Kişilik bozukluğu tedavisi için ilaç desteği çok önemli yer tutar. Bunun nedeni yalnızca kişinin olumsuz düşünceleri değil, bir yandan da kişinin yaşama olasılığı yüksek olan öfke patlamaları ve dürtüsellik gibi bazı sorunlarıdır. Bu sorunlar kişilik bozukluğu tedavisi için önemli bir yer tutar ve öfke patlamalarının ilaç desteği ile kontrol altına alınması da mümkün olabilmektedir. Ayrıca dürtüsel davranışları önlemede psikoterapi kadar ilaç desteği de önemli yer tutmakta ve böylece kişilik bozukluğu tedavisi için de önemli gündem maddelerinden biri olmaktadır.
Kişilik bozukluğu tedavisi için bir diğer yöntem de psikoterapi olarak görülür. Psikoterapi süreci kişilik bozuklukları için önemli yer arz eden olumsuz düşünceler ile çalışmayı ve onları değiştirmeyi hedefler. Bu olumsuz düşünceler kişinin yaşantısında birçok soruna neden olabilir. Bu nedenle olumsuz düşüncelerin değişimi kişilik bozukluğu tedavisi için önemli olabilir. Ayrıca kişilik bozuklukları yaşayan birçok kişide görülen öfke patlamaları konusunda da psikoterapi işe yarayabilecektir. Bunun dışında kişilik bozukluğu tedavisi esnasında kişinin sosyal işlevselliği de ele alınır ve sorun giderilmeye çalışılır. Kişilik bozukluğu tedavisi mümkün olan bir ruhsal bozukluktur. Eğer siz de destek almak isterseniz bize başvurabilir ve destek sürecine başlayabilirsiniz. Kişilik bozuklukları önemli ruhsal rahatsızlıklar arasındadır ve destek sürecine bir an evvel başlanmalıdır.