WhatsApp Messenger, akıllı telefonlarda çalışan bir mesajlaşma ve arama aplikasyonudur. WhatsApp, 2010 yılında eski birer Yahoo çalışanı olan Biran Acton ve Jan Koum tarafından ABD’de kurulmuştur. Daha sonra Facebook kurucusu Mark Zuckerberg tarafından satın alınmıştır. Şu anda dünyada 1 milyardan fazla kişi tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde birçok kişi klasik telefon konuşmaları yerine sohbetlerini WhatsApp üzerinden gerçekleştirmektedir. Hayatımızın adeta vazgeçilmez parçası olan WhatsApp bazı kullanıcılarda bağımlılık geliştirmeye dahi yol açmıştır. WhatsApp bağımlılığı kendi özelinde literatürde henüz yer almamasına rağmen sosyal medya bağımlılığı adı altında incelenmektedir. Yazımızın devamında Whatsapp bağımlılığının temel özelliklerini ve kimlerin WhatsApp bağımlılığı sorunu yaşadıklarını inceleyeceğiz.
Günün Çoğunu WhatsApp ile Geçirir
WhatsApp bağımlılığının en önemli göstergelerinden biri kişinin gününün çoğunda WhatsApp uygulamasını kullanması ve bundan vazgeçememesidir. Kişinin birçok günlük aktivitesi bu durumdan etkilenebilir. Örneğin; öğrenciyse WhatsApp üzerinden arkadaşlarıyla görüştüğü için derse giremeyebilir. Derse girdiyse dersi dinlemek yerine ona daha çok haz veren WhatsApp konuşmalarına devam edecektir. Zorunlu halde derse girdiyse bir an evvel dersin bitmesini ve telefonu eline alacağı zamanı iple çeker. Bir kurumda çalışıyorsa tamamlaması gereken proje üzerinde çalışmaktansa telefondan uygulama yardımıyla konuşur veya profil resmini günceller. Bu bağımlılık türünün de diğer bağımlılık türleri gibi aile yaşamına etkisi oldukça fazladır. Akşamları ailece yenilen yemekler sırasında dahi telefon elinden düşmez. Bu durum kendisi için çoğu zaman sorun teşkil etmez ancak aileden sık sık uyarılar alır. Aile ilişkileri gitgide yıpranmaya başlar.
WhatsApp Bağımlılığı ve Yoksunluk
Kişi gerek çevresel bazı etkenler gerekse bazı zorunluluklar dolayısıyla kısa bir zaman diliminde de olsa telefonundan uzak kalabilmek zorunda kalır. Bu zaman dilimi bağımlı açısından oldukça zor geçecektir. Bir madde bağımlısının madde kullanımı kesildiğinde yaşadığı yoksunluk belirtilerine benzer şekilde WhatsApp bağımlısı da yoksunluk belirtileri yaşamaktadır. En son uygulamaya girdiği andan itibaren belli bir zaman geçtiğinde huzursuzluk, gerginlik, mutsuzluk ve endişe halleri görülebilir. Uygulamaya girmediği anlarda hayattan keyif alamaz. Aklı hep telefonun başındadır. Bu durum bağımlı için telefonuna kavuştuğu ana kadar sürer. Bu sürece yoksunluk dönemi demekteyiz.
Zararlarını Bilmesine Rağmen Kullanır
Uygulamayı aşırı sık ve uzun süreli kullanım halinde kendisine nasıl zararlar verdiğini bazı WhatsApp bağımlıları bilmektedir. Çoğu bağımlı teknolojik kullanıma sınır getiremediği için aile üyeleriyle sorunlar yaşadığının farkındadır ancak zararlara rağmen kullanıma devam eder. Kişinin iş ve sosyal yaşamının da olumsuz etkilendiğini belirtmiştik. Kişi bu zararların da farkında olabilir ancak önlem almak için adım atmak konusunda kararlı davranamaz. Böylece aile, iş ve sosyal yaşamı önemli ölçüde zarar görür ve kişi adeta telefonunun esiri haline gelebilir.
WhatsApp Bağımlısı Kontrolü Kaybetmiştir
Bağımlılık kavramını birçok farklı şekilde tanımlayabiliriz. Ancak belki de en basit ve sade tanımı kontrolün kaybı şeklindedir. Bağımlı da başlangıçta aslında herkes gibi ara sıra yazışmalar ve aramalar için uygulamayı kullanmaktadır. Fakat bağımlılık geliştiğinde işler tamamen değişir. Diğerleri kullanım süresi ve sıklığını kontrol edebilirken bağımlı kontrol edemez. Örneğin; önemli bir toplantı sırasında toplantı masasındaki herkes telefonuna bakmadan zorlanmazken bağımlı zorlanmaktadır. Kendisini bir bildirim gelmişçesine ve çok önemliymişçesine telefonuna bakmak zorunda hisseder. Bağımlılıklarda beynin çalışma mekanizması değişikliğe uğrar. Bunun sonucunda kişinin düşünceleri ve neticesinde davranışları da değişir.
WhatsApp Bağımlısı Sınır Koymayı Başaramaz
WhatsApp bağımlılığı sorunu olan kişilerin sınır koyabilme şansları ne yazık ki bulunmaz. Bağımlılar bağımlısı oldukları şey üzerinde kontrolü tamamen yitirdikleri için sınır koyabilme şansını da kaybetmişlerdir. Bu noktada profesyonel destek almaları gerekmektedir. Aksi takdirde, defalarca sınır koymayı deneyecek ancak başarısız olacaklardır. Örneğin; her beş dakikada bir WhatsApp uygulamasını açan kişi kendine sınır koyar ve saatte bir bunu yapacağına dair çevresindekilere söz verebilir. Ancak pratikte bu çaba gerçekleşse bile çok uzun sürmez. Çünkü beyin yeni duruma kolay kolay alışamaz. Bu nedenle profesyonel yardım alınarak yeni sürece alışılması gerekmektedir.
